Mijn autisme, mijn strijd

Door Joost Wanders, autisme ambassadeur en ondersteuner bij de HAN-Academie Organisatie en Ontwikkeling

Ik werk nu vier jaar bij de HAN. Ik heb blond haar, blauwe ogen en hoog functionerend autisme. Dit laatste zie je niet aan me. Maar je merkt het wel gelijk, zeggen mensen wel eens. Ik kan prima functioneren. Maar hiervoor moeten de omstandigheden juist zijn. Over de problemen die ik ervaar door mijn autisme, gaat deze ingezonden brief.

Onlangs volgde ik de opleiding tot autisme ambassadeur. Dit alles met als doel autisme zichtbaar en bespreekbaar te maken, waaronder op de HAN.  

Op mijn 34^e kreeg ik de diagnose hoog functionerend autisme. Dat klonk best mooi vond ik, hoog functionerend. Helaas is de praktijk minder rooskleurig. Mijn sensorische overgevoeligheid is binnen de HAN, met tienduizenden studenten en duizenden medewerkers, het grootste probleem gebleken. Maar ook: hoe ga je om met verschillen in gedrag, gedachtes en belevingen? Zoals men wel eens zegt: het is alsof je op een verjaardag bent en iedereen is dronken, terwijl je zelf nuchter bent. Autisme zorgt bij mij voor forse belemmeringen in het dagelijks leven, en dus ook op mijn werk.  

Voor mij is duidelijke en heldere communicatie van belang. Recent nog kreeg ik van collega’s te horen dat er keer op keer signalen zijn gegeven dat iets niet goed ging. Maar signalen pak ik verkeerd op, voor mij laat dat te veel ruimte. Liever heb ik duidelijke grenzen en krijg ik duidelijke opdrachten: wie, wat, waar, wanneer, waarom. Samenwerken met mij kan extra tijd kosten. Ik vraag veel aan mijn collega’s. Als het antwoord op een vraag me bijvoorbeeld niet bevalt, dan stel ik de vraag vaak op een andere manier. Net zo lang tot het antwoord me wel bevalt. Daar moet ik soms op gewezen worden en moeten grenzen worden aangegeven. Als hierin eenmaal de goede aanpak gevonden is, hoeft de tijdsinvestering niet zo fors te zijn.  

“Een werkplek in een gehorig gebouw vol studenten en naast het koffiezetapparaat is voor mij totaal ongeschikt”

Ik had een eigen bureau en eigen ruimte om te werken, maar op een plek waar dit voor mij totaal ongeschikt was. Namelijk in een gehorig gebouw vol studenten en naast een koffiezetapparaat. Op een andere plek had ik last van een luidruchtige collega. Met tot gevolg irritaties, emoties, soms het gooien van een deur of het stampen op de grond. Allemaal dingen die niet bij me passen en waar ik niet blij mee ben. Nu onze afdeling verhuisd is, heb ik helemaal geen eigen werkplek meer. Daarom werk ik nu vooral thuis en kom ik alleen voor afspraken even naar de HAN. Ik voel me daar niet fijn bij, ik heb nu weinig binding met mijn collega’s. Die eigen, prikkelarme werkplek heb ik gewoon nodig om te kunnen functioneren.

Naast afstemming over de werkplek en de begeleiding, is er ook afstemming nodig over hoe ik mijn werk doe. Laat ik vooropstellen dat ik mijn werk goed doe, daar ligt het niet aan. Mijn talenten zijn ook mijn valkuilen. Zo ben ik perfectionistisch, sterk gefocust op één activiteit en wil ik graag problemen oplossen. Te vaak ben ik in discussies terechtgekomen wanneer ik een tekst beneden niveau vond. Of wanneer ik iets wou aanpassen dat geen prioriteit had. Ik kan het dan niet loslaten, ik kan niet meewerken aan iets dat in mijn ogen niet goed is. Als ik me helemaal vastbijt in iets, laat ik ook alles om me heen vallen. Ook hierin is afstemming met elkaar nodig. Duidelijke communicatie, maar ook soms ruimte laten waar dit kan.  

Als oplossing voor vele vraagstukken geloof ik zelf in gelijke kansen, niet in gelijk behandelen. Collega’s met autisme hebben soms nou eenmaal net iets anders nodig dan collega’s zonder autisme. Vergelijk het maar met een collega in een rolstoel, voor deze collega zijn aanpassingen nodig. Voor mij zijn ook aanpassingen nodig om te zorgen dat ik een gelijke kans heb. Graag zet ik me in voor alle collega’s met autisme en voor allen die met hen samenwerken. Daarom ben ik bezig met het ontwikkelen van een intranetpagina met daarop alle informatie verzameld voor autisme-vraagstukken. Een pagina die hopelijk veel collega’s gaat helpen met hun vraagstukken op het gebied van autisme.

Reacties zijn welkom via mijn website www.joostwanders.nl of via joost.wanders@han.nl. Op mijn website vind je ook mijn verzameling columns.