Verslaafd aan je smartphone: “Ik werd doodmoe wakker”

Twaalf uur per dag scrollen, appen en bellen was het dieptepunt voor HAN-eerstejaars Floor. Nu is alles anders, al noemt zij zichzelf nog steeds verslaafd. “Ik zie het ook om mij heen, iedereen kijkt voortdurend op een schermpje. Wist je dat veel jongeren bel-angst hebben?”

Floor zit net een paar maanden op de HAN en volgt de opleiding International Social Work. Contact zoeken met haar via Instagram kan niet meer, want die app heeft ze verwijderd. Zo ook TikTok, het platform waarop ze tijdens haar middelbare schoolperiode vaak te vinden was. “Snapchat heb ik gehouden, om toch nog een beetje te kunnen zien waar mijn vrienden zich mee bezig houden. Ja, ik weet dat dat gevaarlijk is. Je ziet geen klokje in beeld, dus voor je het weet ben je een half uur verder.”

Dag en nacht online
Zoals de meeste kinderen krijgt Floor in de brugklas een smartphone van haar ouders. Tot die tijd heeft ze een onschuldige BlackBerry op zak. “Vanaf mijn dertiende werd mijn telefoongebruik geleidelijk meer en deed ik wat mijn vrienden deden: ik volgde en gebruikte Snapchat, Whatsapp, TikTok en meer. In het begin kregen mijn ouders het nog voor elkaar dat ik mijn telefoon beneden liet als ik naar bed ging. Later kregen we daar dikke ruzie over. Onder het mom van ‘eigen verantwoordelijkheid’ verdween die afspraak. Mijn ouders hebben het goed aangepakt, maar zelf had ik toen echt niet door dat ik te veel op mijn telefoon zat. Op mijn zestiende ging het helemaal los: ik kreeg een langeafstandsrelatie en checkte de hele dag mijn telefoon, ook onder de les. Dat ging soms door tot drie uur ’s nachts, ook als ik er om zes uur weer uit moest. Op school ging het in die tijd niet zo goed.”     

“Hartjes geven en liken doe ik niet meer, het beïnvloedt het algoritme en voedt je verslaving”

Over-stimuleren van emoties
Het lukt Floor niet meer te ontspannen, haar hoofd even stil te zetten. “Je denkt: ik pak even mijn telefoon om te relaxen, maar het effect is het tegenovergestelde.” Ze voelt zich steeds ongelukkiger en wordt bang om alleen te zijn. “Zo rond mijn achttiende kreeg ik door dat ik voortdurend bezig was mijn emotionele ‘being’ te overprikkelen. Ik heb ADD dus moet sowieso al moeite doen niet overprikkeld te raken. Maar door al dat scrollen belandde ik van de ene emotie in de andere. Ik huilde bij een triest verhaal, om me vijf minuten later gek te lachen over iets grappigs. Dat over-stimuleren van mijn emoties was echt niet gezond. Ik had de hele dag de telefoon in mijn hand of op grijpafstand. Elke stilte, elk moment van wachten, bijvoorbeeld op de bus, gebruikte ik om te scrollen.”

Happy Place
Na de middelbare school neemt Floor twee tussenjaren, die ze vooral gebruikt om ski-les te geven in Oostenrijk. Haar langeafstandsrelatie is dan uit en Floor bevindt zich, zoals ze zelf zegt, op haar ‘Happy Place’. “De bergen, de natuur, samen eten met mensen om me heen die niet de hele dag op hun telefoon zitten.” Door het verminderde telefoongebruik wordt het wel wat lastiger het contact te behouden met dierbaren in Nederland. Maar Floor ontdekt vooral hoe fijn het leven is zonder dat apparaat in haar hand. Zonder het dwangmatig moeten checken. 

Vlak en passief
Haar schermtijd is inmiddels drastisch afgenomen, maar Floor noemt zichzelf nog steeds verslaafd. “Al ben ik me meer bewust van wat ik doe. Hartjes geven en liken doe ik niet meer, het beïnvloedt het algoritme en voedt je verslaving. Ik weet nu dat ik niet gelukkiger word door mijn telefoon. Het maakt je vlak en passief. Terwijl ik zo’n sociaal persoon ben en houd van contact met anderen. Ik kan nu beter genieten van het hier en nu, van stiltes of van muziek luisteren. Als ik nu naar al die mensen om mij heen kijk die voortdurend op hun schermpje zitten, voelt dat heel treurig. Het lijkt wel of we een beetje bang zijn geworden voor elkaar, om echt contact te leggen. Wist je dat er veel jongeren zijn met bel-angst? Die het moeilijk vinden om voor een afspraak de kapper of tandarts te moeten bellen? Ze zijn niet meer gewend om een gesprek aan te gaan.”

Slaapdagboek
Het heeft Floor geholpen een maximale schermtijd in te stellen, te mediteren en een slaapdagboek bij te houden. Zo wordt het overduidelijk dat nog ‘even’ op Snapchat zitten voor het slapengaan, ervoor zorgt dat ze doodmoe wakker wordt. Nu slaapt ze beter, voelt ze zich meer ‘geaard’ en is ze niet meer zo bang om alleen te zijn. “Ik voel me mentaal stukken beter, heb minder last van mijn ADD.” Lachend: “Gelukkig zit mijn nieuwe vriend ook niet graag de hele dag op zijn telefoon, dat scheelt.” Door het schrappen van telefoonapps is Floor nu minder goed op de hoogte van wat er allemaal te doen is. “Als het echt de moeite waard is, hoor ik het wel van mijn vrienden. Ik heb mijn telefoonverslaving nu in de hand. Die ervaringsdeskundigheid zal mij binnen Social Work goed van pas komen.”