HAN betaalt in oktober 100 euro voor je vakbondslidmaatschap

De HAN moet bezuinigen op personeel. Een goede reden om nu lid te worden van een vakbond, vindt BO-bestuurder Arthur Appelman. De HAN betaalt in oktober 100 euro van je nieuwe lidmaatschap.

Dalende aantallen vakbondsleden
Het zijn zware tijden voor vakbonden. In 2023 waren nog maar 1,4 miljoen werkenden aangesloten bij een vakbond, blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). De organisatiegraad was sinds 1963 niet zo laag, aldus het CBS. Ook binnen het onderwijs daalt het aantal vakbondsleden al jaren.

Imago van stakingen is onaantrekkelijk voor jongeren
“Misschien hebben we het als bonden te goed geregeld”, zoekt Arthur Appelman naar een verklaring. Hij is docent Mechanica bij HAN Automotive en bestuurslid en onderhandelaar van BeroepsOnderwijsbond BO, voorheen UnieNFTO. Appelman: “Zeker in het hoger onderwijs is het salaris best goed. Dat vinden medewerkers een belangrijke arbeidsvoorwaarde. Daarover is niet zo veel te klagen.” Vakbonden hebben volgens hem een imago van stakingen, meestal vanuit de metaal of haven. “Dat trekt jongeren minder aan.”

Juridische hulp bij conflict met werkgever
Maar de vakbond is veel meer dan staken, promoot Appelman. “We maken met werkgevers op landelijk niveau in de cao collectieve afspraken over arbeidsvoorwaarden. Lokaal houden we een vinger aan de pols over de invoering van die afspraken. Daarnaast bieden de onderwijsvakbonden individuele medewerkers juridische hulp als zij met hun werkgever in conflict raken over hun rechtspositie. Denk aan conflicten over inschaling, ziekteverzuim, ontslagvergoedingen of taakbelasting. Bij een reorganisatie onderhandelen we over een goed sociaal plan.”

Afgelopen juni nieuwe cao
De Algemene Onderwijsbond (AOb), FNV Overheid, CNV Onderwijs en Federatie van Onderwijsvakorganisties (FvOv/BO) bereikten in juni met de Vereniging Hogescholen een akkoord over de cao-hbo 2024-2025. Het was dit keer geen zwaarbevochten akkoord. Naast afspraken over loonsverhogingen tekenden de partijen voor een ‘beleidsarme cao’ om hogescholen ruimte te geven eerdere afspraken over inschaling en werkdruk in te voeren.

Realistische taaknormering voor docenten
Appelman: “Belangrijke afspraak uit de vorige cao is dat een docent met basiskwalificatie didactiek in schaal 11, 12 of 13 hoort. Dat hebben sommige scholen snel doorgevoerd, maar duurt bij andere scholen langer. Werkdruk hangt samen met het aantal taken dat je als docent of ondersteunend personeel hebt, maar daar hoort wel een realistische taaknormering bij. Dat moet eerst op orde zijn.”

Onderhandelaar namens 17 mbo- en hbo-instellingen
De docent Mechanica is als decentraal onderhandelaar twee dagen in de week vrijgesteld om de uitvoering van cao-afspraken op mbo- en hbo-scholen te volgen. Samen met vertegenwoordigers van andere bonden onderhandelt hij met werkgevers van 17 mbo- en hbo-instellingen. “Als lokaal onderhandelaar spreek je per jaar een aantal keer het College van Bestuur van een onderwijsinstelling over de voortgang van cao-afspraken. Dat doe ik zelf niet bij de HAN, om te voorkomen dat ik in conflict kom met mijn eigen werkgever.”

Door huidige bezuinigingen is lidmaatschap geen overbodige luxe
Volgens Appelman is het lidmaatschap van een bond nu geen overbodige luxe. Er dreigen behoorlijke bezuinigingen voor het hoger onderwijs, merkt hij op. Appelman: “Die hebben enerzijds te maken met terugloop van het aantal studenten. Dat is een demografisch gegeven. Het binnenhalen van internationale studenten wordt vervolgens door het kabinetsbeleid ontmoedigd.”

Twaalf van veertien academies in rode cijfers
Het kabinet wil daarbovenop snijden in de kosten voor het hoger onderwijs, vervolgt hij. “Een deel van de bezuinigingen zal bij ons terechtkomen en bijna alle academies gaan dit merken. Twaalf van veertien academies zitten op dit moment in de rode cijfers en moeten bezuinigen op externe inhuur en door het niet verlengen van tijdelijke contracten. Dat kan op afdelingen met veel tijdelijke contracten pijnlijk zijn.”

Als werknemers een vuist maken tijdens onderhandelingen
Met een lidmaatschap van de bond staan medewerkers sterker, stelt Appelman. “Ten eerste met juridische steun die je als individuele medewerker nodig zou kunnen hebben. Als veel medewerkers lid zijn van een vakbond kunnen we als werknemers ook een vuist maken in cao-onderhandelingen en er bijvoorbeeld voor zorgen dat de werkgever op een inhoudelijk goede manier met tijdelijke contracten omgaat.”

Korting op lidmaatschap vakbond
Het lidmaatschap is bovendien nu extra aantrekkelijk. Oktober is de Maand van de vakbond: werkgevers van hogescholen betalen eenmalig 100 euro van het lidmaatschap voor medewerkers die in oktober nieuw lid worden van een vakbond. Appelman: “Dat is een unieke cao-afspraak voor het hoger onderwijs. Ook de werkgever hecht er belang aan dat er bij cao-onderhandelingen een sterke vertegenwoordiging van werknemers aan tafel zit die namens de medewerkers collectieve afspraken kan maken.”

Contributie ook nog fiscaal aftrekbaar
De precieze kosten voor een lidmaatschap van een vakbond is veelal gekoppeld aan de hoogte van het inkomen. De contributie is ook nog fiscaal aftrekbaar. Appelman: “Dat is bij de HAN heel makkelijk. Je krijgt elk jaar een bewijs dat je lid bent van de vakbond en hoeveel contributie je betaalt. Dat kun je uploaden in E-HRM en dan wordt het automatisch verrekend met je eindejaarsuitkering.”

Bij staking vergoeding uit de stakingskas
Een deel van de contributie wordt gereserveerd voor de stakingskas. In geval van een staking is de werkgever gerechtigd om het loon voor die dag in te houden. Appelman: “Als de staking door bonden gedragen wordt, heb je als vakbondslid recht op een vergoeding vanuit de stakingskas. Maar de laatste staking binnen het hoger onderwijs is al jaren geleden.”