“Je opleiding combineren met mantelzorg is topsport”
HAN-student zet zich in voor meer bewustwording en beter beleid voor jonge mantelzorgers
Jongeren die mantelzorgen verdienen veel meer aandacht, vindt Anne-Marie van Maarschalkerwaard. Haar inzet als ervaringsdeskundige voor deze doelgroep leverde haar de HAN Prijs in de categorie student én een prijs van Lionsclub Nijmegen op. “We moeten meer praten over mantelzorg.
Zeldzame ziekte neurosarcoïdose
Eind 2020 krijgt de moeder van Anne-Marie slecht nieuws. Zij blijkt de zeldzame ziekte sarcoïdose te hebben. In het hele lichaam kunnen ontstekingsgezwellen ontstaan. “Koning Willem-Alexander had het ook. Je kunt ermee leven. Maar in het geval van mijn moeder drukt het op haar hersengebied (neurosarcoïdose) en dat is niet goed,” vertelt de student Toegepaste Psychologie. “Mijn moeder kreeg een herseninfarct en terwijl ze daar herstellende van was, kreeg ze er nog een. Mijn vader kreeg in diezelfde periode een hartinfarct. Tel daarbij op dat we aan het begin stonden van de coronatijd, met alle stress voor het onbekende. En zelf heb ik door een ongeluk gezondheidsproblemen.”
Cijfers jonge mantelzorgers
Ruim een kwart van de 16- tot 24-jarigen geeft hulp aan een zieke naaste, blijkt uit onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau. Bijna een derde van deze jonge mantelzorgers geeft intensieve hulp. Eén op de vier geeft aan onvoldoende tijd aan school te besteden.
In overlevingsstand
Nog elke dag kampt Anne-Marie (23) namelijk met de gevolgen van een ongeluk met een paard, acht jaar geleden. “Door een lelijke val liep ik hersenletsel op. Ik had geluk dat mijn nek niet gebroken was. Om te revalideren ging ik een jaar lang niet naar school. Mijn belastbaarheid is door concentratieproblemen en migraine nog altijd beperkt. Toen ik ineens ook voor anderen moest zorgen, ging ik over mijn eigen grenzen. Het was geen fijne periode. Met moeite kwam ik mijn bed uit. Ik stond volledig in overlevingsstand.”
Slopende mantelzorgsituatie
Om te kunnen focussen op de zorg voor haar moeder, stopt Anne-Marie in overleg met haar slb’er tijdelijk met haar opleiding aan de HAN. “Vooral in het begin kon mijn moeder niets zelf. Ik liep de hele dag achter haar aan om te helpen. Ik bracht haar ook naar ziekenhuisafspraken, deed het huishouden, de boodschappen en ik kookte. Het was coronatijd dus ook voor mijn opa en oma deed ik boodschappen. Mijn vader had een burn-out en mijn jongere broertje, die hoogbegaafd is, kreeg niet de aandacht die hij nodig had. Het was, alles bij elkaar, behoorlijk slopend.”
Jaren studievertraging
De tijdelijke studiepauze liep op tot een periode van twee jaar. “Ik schreef me ondertussen niet uit voor de opleiding omdat ik bang was dat ik niet terug zou keren. Zo betaalde ik twee jaar collegegeld zonder onderwijs te volgen.” Anne-Marie deed pogingen om de draad weer op te pakken maar het ging niet. “Ik kon niet aan de aanwezigheidsplicht voldoen of kreeg een dik boek niet gelezen. Het was te veel gevraagd.” Pas toen ze voor een minor koos met een lagere studielast kon ze weer meedoen. Passende ondersteuning bleef ondertussen uit doordat Anne-Marie niet goed doorhad dat ze mantelzorger was. Tot ze benaderd werd voor een onderzoek naar studerende mantelzorgers.
Interventies voor betere ondersteuning
Het project waar Anne-Marie aan meewerkte, is in 2022-2023 uitgevoerd door Leeratelier Jongeren, Inclusie & Participatie. Dit is onderdeel van Werkplaats Sociaal Domein Arnhem Nijmegen. Wat weer verbonden is aan het HAN lectoraat Versterken van Sociale Kwaliteit. Met de resultaten van het onderzoek gingen een aantal HAN-medewerkers en -studenten aan de slag. Waaronder Anne-Marie. “Voor die tijd was er op de HAN eigenlijk geen aandacht voor dit thema. We werkten aan informatiemateriaal en interventies voor meer bewustwording. En voor betere ondersteuning van mantelzorgende HAN-studenten.”
Gelijke behandeling voor álle HAN-studenten
Je opleiding combineren met mantelzorg is topsport, zegt de student. “Wat ons betreft krijgt het een aparte erkenning waar rechten aan verbonden zijn. Denk aan flexibiliteit in online deelname aan lessen, uitzondering van aanwezigheidsplicht of parttime stages.” Het verschilt echter sterk per opleiding hoe omgegaan wordt met mantelzorgende studenten, ontdekte Anne-Marie. “Bij mijn opleiding is er veel begrip maar in bepaalde opzichten weinig flexibiliteit. Van een HAN-docent van een andere opleiding kreeg ik eens de belachelijke reactie: ‘onze studenten zijn geen mantelzorgers’. Het resultaat is dat niet alle studenten hetzelfde begeleid worden. Het blijft natuurlijk maatwerk. Elke mantelzorgsituatie is uniek. Net als elke student. Maar er moet één lijn worden getrokken om het zo eerlijk mogelijk te houden.”
HAN-brede interventies
De nieuwe interventies ziet Anne-Marie als een begin. Er is een webpagina en een factsheet gemaakt voor meer inzicht in de doelgroep. Met onder meer een praatplaat als handreiking voor studentbegeleiders, en een toolkit voor jonge mantelzorgers. De overige interventies die de werkgroep ontwierp, moeten HAN-breed geïmplementeerd worden. “Dit ligt bij verschillende afdelingen. Het Student Support Center start bijvoorbeeld een lotgenotencontactgroep op. We hopen dat bezuinigingen in het hoger onderwijs de interventies niet belemmeren. Het is om zo veel redenen belangrijk dat we ons hiertegen verzetten.” Anne-Marie werkt uit protest dan ook mee aan de campagne Voor de toekomst van Nederland.
Tomeloze inzet voor de doelgroep
Haar kennis als ervaringsdeskundige deelt Anne-Marie niet alleen op de HAN. Ze heeft ook contact met mantelzorgende jongeren, de gemeente in haar woonplaats, en met hogescholen in Nederland en in België. “Op Belgische hogescholen hebben ze goed beleid maar bereiken ze de studenten niet. Daar denk ik over mee.” Anne-Marie maakt zich verder hard voor het thema op haar stageplaats bij een groot cateringbedrijf. Haar tomeloze inzet bleef niet onopgemerkt. Afgelopen zomer ontving ze de HAN Prijs in de categorie student. En vorige week ontving ze met haar werkgroep een prijs ter waarde van €1000,- van goededoelenorganisatie Lionsclub Nijmegen.
Op persoonlijk vlak gaat het inmiddels beter met Anne-Marie. “Ik woon nu samen met mijn vriend en dat geeft veel rust. Ik zit in het derde jaar van mijn opleiding en ga gestaag door. Het kan me niet snel genoeg gaan. Door al mijn nevenactiviteiten voel ik me geen student meer. Ik heb zin om het werkveld in te gaan. Grote kans dat ik me ook na mijn afstuderen blijf inzetten voor jonge mantelzorgers. Mijn doel is bereikt wanneer er meer gepraat wordt over mantelzorg. Zodat mede-mantelzorgende studenten op meer begrip en betere begeleiding kunnen rekenen. En ook gewoon fijn hun studie kunnen doorlopen.”
Bij wie kun je als mantelzorgende student op de HAN terecht?
* Een slb’er (of senior slb’er) is jouw persoonlijke begeleider tijdens je studie, die je ook kan doorverwijzen als dat nodig is.
* De decaan is een begeleider die kan meedenken bij studievertraging door bijzondere omstandigheden. Ook kan de decaan helpen bij vragen over voorzieningen, een klachtenprocedure, financiële aanvraagmogelijkheden en wet- en regelgeving.
* De studentenpsycholoog ondersteunt bij (beginnende) psychologische problematiek, zeker wanneer deze samenhangt met je studie.
* Bij het Student Support Center kun je terecht voor cursussen en trainingen. Maar ook voor studiekeuze-, loopbaan-, stage- of werkcoaching. Anne-Marie had persoonlijk veel aan de training ‘Grip op je studie’, voor HAN-studenten die de binding met hun opleiding missen. Studentdecanen en studentpsychologen zijn onderdeel van het Student Support Center.
Alle reacties (0)