“Laat AI je niet de vis geven, maar leren vissen“

Met zijn studenten gaat CMD-docent Hendrik Postma elke week op AI-avontuur. Daar steken zij en hij veel van op. Aan SAM vertelt hij wie zijn AI-helden zijn, hoe hij klussen klaart met agents en hoe hij inbelt in een zelf gegenereerde podcast: “Om live te sparren met synthetische gesprekspartners. Geniaal!”

Welke AI-tools gebruik jij als docent/onderzoeker CMD?

“Een hele waslijst, ik beperk me tot wat ik het meest gebruik. Voor vormgeving: de AI-tools uit Adobe Creative Cloud. Taalmodellen? ChatGPT, Claude en Gemini. Claude vooral voor schrijfopdrachten, omdat dit model het dichtst in de buurt komt bij menselijk taalgebruik. Handig vind ik ook Claudes nieuwe protocol waarmee je AI taken op het internet kunt laten uitvoeren. Met deze agent-opties ben ik enthousiast aan het experimenteren geslagen. Want samenwerken met agents, dat moeten onze studenten in de vingers hebben wanneer ze straks de collegebanken verruilen voor de werkvloer.”

Wie of wat heeft jou in de AI-wereld wegwijs gemaakt?

“In ons CMD-team maken wij dankbaar gebruik van de expertise die collega Patrick Kreling heeft in beelden genereren met AI. Hij geeft hierin een keuzevak en loopt echt voorop.
Veel zoek ik ook zelf uit, graag zelfs, want ik ben een tool freak. Om geen nieuwe ontwikkeling of doorbraak te missen, volg ik de podcast AI Report van experts Alexander Klöpping en Wietse Hage. En natuurlijk AI-Tussenuurtje, over AI en onderwijs, van onze eigen helden, HAN-docenten Tom Naberink en Marcel Mutsaarts. Een must listen voor iedereen bij de HAN.”

Wat hebben die tools jou in je werk gebracht? En hoe profiteren je studenten daarvan?

“AI handelt sommige tijdrovende administratieve klussen voor mij af. Zo heb ik de handen meer vrij om mijn studenten verder te helpen, ook weer met AI. Bijvoorbeeld bij het pedagogisch-didactisch effectief vertalen van mijn lessen naar blended learning.
AI geeft me ook handvatten om beter te kunnen toetsen. Op inzicht namelijk – in plaats van op mechanisch kennis reproduceren tijdens de momentopname van de toets. Handig hierbij is dat ik inmiddels kan ‘tappen’: text to app-programmeren met AI. Ik maak eigen interactieve applicaties die studenten helpen om inzicht op te doen. Daarna toets ik, samen met AI, hoe het zit met dat inzicht. Tot slot geeft AI straks (ik ben er nog mee aan het sleutelen) feedback aan elke student over waar het eventueel nog aan schort. Mét advies en ondersteuning op maat over hoe dit snel valt te verhelpen.
De student is daarmee geweldig geholpen. Zelf ben ik verlost van een hele berg nakijkwerk om tergend traag te checken of het inzicht present is. Ik heb wel wat beters te doen, namelijk mijn studenten nóg beter begeleiden om dat inzicht op te doen. En daar heb ik nu meer armslag voor.”

“Maak van AI in je lessen een gezamenlijke ontdekkingsreis”

Tussen de regels door hoor ik: studenten worden niet dommer of luier van AI, eerder veel slimmer en vaardiger.

“Precies! Tegen mijn studenten zeg ik: laat AI je niet de vis geven, maar leren vissen. Bij verstandig gebruik is kunstmatige intelligentie goud waard voor studenten én docenten. Nu al! En elke dag komen er nieuwe, ongekende mogelijkheden bij.
Wat ik wil benadrukken: ook docenten horen in de leerstand te staan, juist op AI-vlak. Veel studenten weten er behoorlijk veel van, op sommige vlakken meer dan hun docent. Laten we elkaar vooruithelpen. Het is een ontdekkingsreis die we samen maken. Dan is het een verrijkende leerervaring voor iedereen.”

Bij alle euforie over de kansen voor het onderwijs: zie je ook schaduwkanten?

“Die zijn er zeker. Privacy voorop. Wat gebeurt er met je data, in handen van Big Tech of de Chinese overheid? Als Trump ineens aan de touwtjes van AI trekt, wat dan?
Collega’s van mij zijn daarom aan het uitzoeken wat we lokaal kunnen doen, op de eigen servers. Ongetwijfeld zal die AI minder krachtig of gebruiksvriendelijk zijn dan Amerikaanse of Chinese tools. Maar als het duidelijk meer dataveiligheid oplevert, dan denk ik: waarom niet?
Ook duurzaamheid is een issue. Toch vind ik dat niet per se een inkopper. Ja, AI slurpt stroom. Maar het maakt ook dat een tienkoppige filmcrew niet meer naar een tropische bestemming hoeft te vliegen voor gelikt beeldmateriaal in opdracht van een reis- of reclamebureau. Simpelweg omdat we die plaatjes nu met een druk op de knop kunnen genereren. Zo, en op nog duizend-en-één andere manieren, gaat AI ons helpen om planeetvriendelijker te leven.”

Wat wordt volgens jou het volgende hoofdstuk in ‘AI en onderwijs’?

“Gepersonaliseerd leren gaat door AI een grote vlucht nemen, verwacht ik. Neem ons digitale leerplatform Brightspace. Daar staat een schat aan data in. Die studiegegevens bieden talloze aanknopingspunten om studenten op maat te ondersteunen richting studiesucces. Samen met de docent kan AI hierin per student de analyse maken en vervolgens maatwerk bieden, met de effectiefste studietips, werkvormen, verzin het maar. Juist voor de aanzienlijke groep studenten bij wie onderwijs in groepsverband minder goed ‘pakt’, kan dit een zegen zijn.”

Ben je door de HAN voldoende toegerust om met AI uit de voeten te kunnen?

“Niet als het aankomt op een heldere, HAN-brede beleidslijn. Gelukkig zie ik overal op de HAN initiatieven rond AI ontstaan. Inspirerend. Maar hoe zit het met de samenhang en de koers? Dat is mij als docent niet duidelijk.
Verder betaal ik nu zelf mijn abonnementen op AI-programma’s, want ik wil bijblijven in mijn vakgebied, en de betaalde versies hebben meer features. Geen ideale situatie, natuurlijk. Al snap ik best dat de HAN uit privacy-oogpunt terughoudend is, en gezien krimp en bezuinigingen de hand meer op de knip houdt.”

“Laten we eigen HAN-AI ontwikkelen die draait op onze servers”

Stap even in de schoenen van onze HAN-bestuurders: wat zou de HAN beter kunnen doen rond de inzet van AI?

“Wees actiever en investeer in AI. Geef ruimte aan AI-experimenten bij de HAN. Zodat we bijvoorbeeld in eigen beheer AI gaan ontwikkelen, bestemd voor gebruik op de HAN-servers. En kijk vooruit, met visie: welke omwentelingen gaat AI veroorzaken buiten en binnen de HAN? Zijn we daar klaar voor? Hoe gaan we daar tijdig op inspelen?”

Heb je een AI-supertip of -supertool?

“Bekijk vandaag nog NotebookLM. Dat is echt mind-boggling. Je kunt hierin omvangrijke databestanden in allerlei bestandsformaten invoeren, van pdf’s en tekst tot YouTube-video’s. Vervolgens kun je hier van alles mee: vragen erover stellen, het laten samenvatten. Je kunt zelfs een podcast van dit alles laten maken waarin twee virtuele sprekers – twee synthetische stemmen eigenlijk – diepgaand erover in gesprek gaan. Of alleen over een deelonderwerp, als je dat via een prompt aan ‘hen’ hebt laten weten. Nóg verbluffender: in de Engelse versie kun jij zelf inbellen tijdens die podcast en meepraten. Geniaal!
En toch, voeten op de grond, hoort hier weer de vaste AI-disclaimer bij: deel nóóit privacygevoelige gegevens.”

Studeer of werk jij bij de HAN en gebruik je daarbij AI-tools? Dan is SAM op zoek naar jou! In de nieuwe rubriek ‘AI & Ik’ geven we je graag het podium om je ervaringen te delen rond AI (positief of negatief). Ook kun je kwijt hoe jij de kansen en risico’s van AI in het onderwijs ziet. Meedoen? We horen graag van je: sam@han.nl