Studeren terwijl je blind bent

Hij haalt hoge cijfers en heeft een volle agenda. HAN-student Twan Driessen (20) is blind maar niets houdt hem tegen om alles uit het leven te halen. “Iedereen heeft mazzel en pech in het leven. Dit is mijn situatie.”

“Ik heb Amaurosis Congenita van Leber, een aandoening die twee à drie op de 100.000 mensen krijgen. In mijn geval betekent het dat ik niks zie en ik ook nooit zal kunnen zien. Dat mijn broertje van vijf jaar jonger ook blind geboren is, is uniek. In Nederland zijn er weinig gezinnen met twee kinderen die blind zijn. Blindheid kwam niet voor in onze familie, het overviel mijn ouders volkomen. Dankzij lotgenotencontact kwamen ze erachter dat het niet alleen droefheid en ellende is. Je kunt een heel mooi leven leiden wanneer je blind bent.

Regulier onderwijs
Als kind was ik vrolijk en dol op muziek. Op de basisschool had ik een fantastische tijd. Het was gekkenwerk maar leraren leerden braille speciaal voor mij. De kinderen in mijn klas waren ook sociaal. Ik voelde me bijzonder. De middelbareschooltijd verliep stroever. Op één school werd ik direct afgewezen omdat ze het niet met me aandurfden en op een andere school kwam begeleiding van medescholieren moeizaam van de grond. Dit gaf me het gevoel een cliënt te zijn. Het leren ging gelukkig wel goed. Aan het begin van de coronatijd haalde ik mijn vwo-diploma.

Zelfstandig leren leven
Hierna ben ik een jaar naar expertisecentrum Visio gegaan om zelfstandig te leren leven. Ik was zeventien en wist dat ik aan mijn zelfstandigheid moest werken voor de toekomst. Ik kreeg coaching op verschillende gebieden. Denk aan het huishouden (koken, stofzuigen, wassen et cetera), oriëntatie en mobiliteit, maar ook op mentaal vlak. Ik kreeg een beter beeld van hoe de toekomst er voor mij uit kan gaan zien. Ik ben er sterker uitgekomen; volwassener en zelfstandiger. Ik kon met meer vertrouwen aan een opleiding beginnen.

Studiekeuze
Ik twijfelde over Geschiedenis en Sociologie aan de universiteit, maar het werd Social Work aan de HAN. Ik ben nieuwsgierig naar het bijdragen in het welzijn van mensen en dit is een opleiding waar je verschillende kanten mee op kunt. De praktische kant van het hbo paste me ook beter. Doorslaggevend was de goed georganiseerde online open dag en de fijne kennismaking met senior slb’er Esther Comes. Het docententeam en zij hadden geen ervaring met lesgeven aan een blinde student maar stonden er volledig voor open het aan te gaan.

Wegwijs
Mijn vaste mobiliteitstrainer hielp me voor aanvang wegwijs te worden op de campus met mijn taststok. Het gebouw was enorm en onoverzichtelijk voor mij. De eerste routes had ik na een aantal weken onder de knie. Ik bestelde mijn studieboeken bij Dedicon, aanbieder van alternatieve leesvormen voor mensen met een leesbeperking. Ik kan ze beluisteren of lezen met de brailleleesregel op mijn computer. Dit laatste heeft mijn voorkeur omdat het voor mij persoonlijk sneller gaat en beter is voor mijn woordbeeld. Ofwel, dat ik ook weet hoe ik een woord moet schrijven. Tentamens maak ik op een speciale laptop van de HAN ook met zo’n brailleleesregel.

Sprong in het diepe
‘Wat verwacht je van mij?’, vroeg mijn moeder betrokken aan mijn slb’er. ‘Dat je naar de diploma-uitreiking komt’, was het antwoord. Het was wennen voor haar, maar dit is iets wat ik zelf moet doen. En natuurlijk was dat spannend. De introductieweek was meteen een sprong in het diepe. Social Work is er de opleiding naar maar ik werd gelijk opgenomen in de groep. Het waren fantastische dagen. Dat ik in zo’n fijne klas terecht zou komen, daar kon ik alleen van dromen. Ik doe zoveel mogelijk zelf, zoals het eerste leslokaal zoeken. Studiegenoten helpen me daarna van lokaal naar lokaal, naar het toilet of de kantine. Dat gaat als vanzelf. Ik probeer het zo te timen dat ik meeloop wanneer zij gaan.

Non-verbale communicatie
Wanneer iets niet lekker loopt tijdens mijn studie moet ik meteen aan de bel trekken. Assertiviteit is belangrijk. Wanneer een opdracht lastig is in verband met een visueel aspect, bijvoorbeeld. Bepaalde vakgebieden zijn niet geschikt voor mij. Met het vak dans voelde ik me ongemakkelijk omdat ik niet weet hoe het eruit ziet. En omgaan met cliënten die agressief reageren, wordt lastig. In groepswerk is ook meer sprake van non-verbale communicatie welke ik niet meekrijg. Dan voel ik bijvoorbeeld niet aan dat ik even stil moet zijn. Ik moet mijn werk zo afstemmen dat dit kleinere nadelen worden.

Druk sociaal leven
Op sociaal vlak zorgt mijn beperking ervoor dat ik wellicht minder snel zal daten of een relatie aanga dan mijn leeftijdsgenoten. Een drukke kroeg waar de muziek hard staat is overweldigend voor mij. Ook is op kamers gaan op dit moment nog even te veel van het goede. Ik steek mijn energie nu in andere dingen. Ik ben me altijd bewust van mijn beperking maar probeer een zo normaal mogelijk leven te leiden. Dat ik bepaalde dingen moet laten, betekent niet dat ik geen sociaal leven heb. Ik ben heel actief in een jongerenbeweging, zit in een adviescommissie van Dedicon en maak deel uit van een jongerengroep van Visio. Daarnaast schaak en roei ik, en schrijf ik voor Rosa, een blog van Academie Mens en Maatschappij van de HAN.

Toekomst
Ik heb rust nodig om niet overprikkeld te raken maar vind het belangrijk dat ik aan mezelf en anderen laat zien dat ik als blinde veel kan en niet onder doe voor iemand die kan zien. Tot nu toe gaat het met mijn studie heel goed. Ik ben zeer te spreken over hoe de HAN met mij omgaat, de middelen die ze bieden en de professionaliteit van de medewerkers. Ik heb mijn propedeuse in één keer gehaald en mijn cijfers staan er goed voor. Misschien wil ik na deze opleiding naar de universiteit of fulltime ergens aan de slag. Ik wil heel graag werken.”