“Dat mijn oma naar een verpleeghuis moet, wil ik absoluut voorkomen”

Volgens het CBS heeft meer dan 12% van de volwassen Nederlanders een zorgtaak voor een naaste. Ook studenten en medewerkers van de HAN bieden mantelzorg. SAM presenteert deze en vorige week een tweeluik waarin zowel een student als een medewerker hun verhaal vertellen. Vandaag: HAN-student Xavyra Dronk.     

Xavyra (25) weet niet beter dan dat ze bij haar opa en oma woonde. Bij haar geboorte waren haar ouders te jong om voor haar te zorgen. “Mijn opa en oma voelen als vader en moeder. Mijn ouders, die al lang niet meer bij elkaar zijn en met ander partners kinderen kregen, voelen als broer en zus.”
Zorgen voor haar opa en oma was in het begin niet meer dan haar aandeel pakken in het huishouden. Maar toen haar opa en oma ouder en hulpbehoevender werden, werd de zorg intensiever. “Op den duur hadden zij allebei om verschillende redenen hulpmiddelen en aanpassingen nodig, tot een aangepaste woning aan toe. Het was de periode dat ik zelf de opleiding tot dierenartsassistent volgde. Ik had intensief contact met de gemeente om alle aanpassingen voor elkaar te krijgen en keek kritisch mee naar wat er nodig was. Ik merkte dat ik het leuk vond om slimme oplossingen te bedenken en kreeg de opmerking van de consulent van de gemeente dat het misschien wel een idee was daar mijn werk van te maken. Zo kwam ik uiteindelijk op het spoor van ergotherapie.”

Sterke band
Xavyra’s opa overleed vorig jaar. Sinds die tijd woont zij samen met haar oma en is haar vriend Thimo er ook vaak. Een jaar geleden werd bij haar oma (74) kanker vastgesteld, met nog een zeer korte levensverwachting. “Mijn oma zei toen: ‘Ik ga er alles aan doen om nog langer bij je te zijn’. Je moet weten: mijn oma en ik hebben een heel sterke band. Zij is mijn moeder, oma, maar ook mijn beste vriendin. Oma koos voor behandeling met chemo en immuuntherapie, en dat sloeg op een heel bijzondere manier aan. Door de behandeling heeft zij goede maar ook heel slechte dagen. Daarnaast kreeg zij in het afgelopen jaar een serie beroertes. De zorg voor haar is sommige dagen heel intensief. In het begin had ik naast mijn studie bij de HAN ook nog een bijbaan om alles te kunnen betalen, maar dat hield ik niet vol. Na heel veel moeite kreeg ik voor haar een Persoonsgebonden Budget (PGB) voor elkaar, waardoor mijn zorg voor haar gedeeltelijk betaald wordt. Want, het alternatief is een opname in het verpleeghuis, en dat wil ik absoluut voorkomen.”   

Regeltjes en procedures
De moeite die het kostte om het PGB te regelen vindt Xavyra een van de zwaarste dingen van mantelzorg. “Je moet je verdiepen in een oerwoud aan regeltjes en procedures en met verschillende hulp- en zorgverleners gaan praten om te bewijzen dat de hulp noodzakelijk is. Ondertussen loopt thuis de zorg gewoon door. Wat zou het toen fijn geweest zijn als iemand die regelzaken had overgenomen.”    

Onlineonderwijs een uitkomst
Tegen docenten en medestudenten van de HAN is Xavyra van meet af aan open geweest over haar situatie. Het onderwijs en de contactmomenten zijn flexibel ingericht, en haar medestudenten houden haar op de hoogte. “Mijn onderwijs is verdeeld over 4 dagdelen in de week. Dat kan ik prima organiseren als thuis alles rustig is. Maar is er een calamiteit en heb ik bijvoorbeeld een nacht in het ziekenhuis doorgebracht vanwege een beroerte van oma, of is zij ziek als gevolg van een behandeling, dan is het niet te doen. Gelukkig is er ook onlineonderwijs mogelijk, dat is voor mij een uitkomst.”      

Handen op de rug
Xavyra merkt dat zij door haar studie Ergotherapie ook anders naar de zorg voor haar oma kijkt. “Ik ben geneigd snel in te springen, dingen over te nemen en lastige situaties voor te zijn. Maar op goede dagen kan mijn oma prima dingen zelf doen, zoals het smeren van een boterham. Dus ik heb echt moeten leren om mijn handen op mijn rug te houden en uit te gaan van haar zelfredzaamheid.” Xavyra vertelt hoe belangrijk open communicatie is, ook als het gaat om het aangeven van haar eigen grenzen en het vragen om hulp aan anderen. “Dat zou ik ook zeker aan andere mantelzorgers mee willen geven: wees open en vraag om hulp als het even niet meer gaat.”      

Ontspanning
Hoe ik dit volhoud? Er is een kleine kring mensen om ons heen, zoals bijvoorbeeld mijn schoonmoeder, die inspringt als Thimo en ik er een dagje tussenuit willen. Ik ga wekelijks naar de sportschool en wandel met mijn hond, en soms maak ik een afspraak met vriendinnen. Dat zijn momenten van ontspanning. Dat ik niet met vakantie kan is jammer, maar de liefde voor mijn oma is zoveel belangrijker.”

Dit artikel maakt onderdeel uit van een tweeluik over mantelzorgers van de HAN. Lees hier het verhaal van HAN-docent en onderzoeker Marieke Wittenhorst.

Op 12 december organiseert de HAN een symposium voor studerende mantelzorgers en voor iedereen die bij hen betrokken is, zoals docenten, studentbegeleiders en beleidsmedewerkers. Klik hier voor meer informatie.