“Het voelt niet als mantelzorg, het contact is wederkerig”

Volgens het CBS heeft meer dan 12% van de volwassen Nederlanders een zorgtaak voor een naaste. Ook studenten en medewerkers van de HAN bieden mantelzorg. SAM presenteert deze en volgende week een tweeluik waarin zowel een student als een medewerker hun verhaal vertellen. Vandaag: HAN-docent en onderzoeker Marieke Wittenhorst.      

Iedere donderdagmiddag reist Marieke (60) na haar werk met haar slaapspullen naar het Twentse Borne, naar haar vader van 90, die daar zelfstandig woont. In het dagelijks leven werkt Marieke als hoofddocent Fiscaal Recht en onderzoeker bij de Academie Financieel Economisch Management van de HAN. Ze doet onder andere onderzoek naar duurzame belastingen, ofwel, hoe het huidige belastingstelsel geschikt gemaakt kan worden om de transitie voor elkaar te krijgen, en welke fiscale instrumenten daarbij zouden kunnen helpen. Het gaat daarbij ook om ethische vraagstukken gericht op internationaal belastingrecht. Daarnaast is Marieke actief voor Arnhem Studiestad, een netwerkorganisatie met het doel Arnhemse studenten met elkaar en met de stad te verbinden.

Steeds meer inleveren
Tien jaar geleden overleed Mariekes moeder. Sindsdien gaat zij regelmatig naar haar vader. “Al was mijn vader toen nog een heel actieve en krachtige man, hij leed onder het gemis van mijn moeder. In die periode bleef ik wel eens bij hem, voor de mentale support. Niet lang daarna begon mijn vader te kwakkelen. Een hartinfarct, rugklachten, prostaatkanker, een TIA, je zag hem steeds meer inleveren. Mijn broers, (schoon)zussen en ik verdeelden de zorg. Dat doen we nog steeds.” Sinds dit jaar werkt Marieke een dag in de week minder, en is het wekelijks bezoek aan haar vader een vast patroon.  

“Mijn rol is vooral zijn leven wat minder eenzaam te laten zijn”

Zoete inval
Marieke: “Mijn vader is boerenzoon en heeft de inslag van: niet zeuren. Hij is een doener, dat is altijd al zo geweest. Ik herinner me een vader die hard werkte als hoofd van de school en moeilijk kon delegeren.  Mijn moeder, overigens een zeer charmante vrouw, was vaak ziek. Het gevolg was dat ik als oudste dochter veel heb moeten helpen. Mijn vader was en is een aimabele man. Hij deed er alles aan om ons te faciliteren. Niets was te gek: wij mochten sporten en muziek maken wat we wilden, hij reed ons overal naartoe, en ons huis was een zoete inval. Ondanks alle zorgen had ik een fijne jeugd. Toen we op kamers gingen, kwam mijn vader schilderen en elektra aanleggen. Later kocht hij in twee verschillende steden een pandje om ons betaalbaar en veilig te laten wonen.”  

Als God in Twente
Marieke schetst hoe haar mantelzorgdagen eruitzien, al noemt ze het zelf liever niet zo. “Ik hoef mijn vader niet te douchen of lichamelijk te verzorgen. Mijn rol is vooral zijn leven wat minder eenzaam te laten zijn.” Ze laat haar vader iedere donderdag weten hoe laat ze arriveert, de boodschappen voor het avondeten neemt ze soms mee. “Ik zorg ervoor dat er altijd nog iets geschild of gesneden moet worden. Boontjes doppen, aardappels schillen. Dan zit hij in de keuken op zijn rollator en koken we gezellig samen. Bij het eten drinken we een glas wijn. Met mooi weer in de tuin, dan voelen we ons als God in Twente. We bespreken het leven en de politiek.” Lachend: “Soms houd ik wijselijk mijn mond, want ik ben flink linkser dan hij.” Na het eten ruimt Marieke de boel op, haar vader kijkt sport, Marieke werkt nog wat. Daarna begint de voorbereiding voor de nacht. Marieke: “Het is daar doodstil, ik slaap er als een roos!”

Rondbanjeren in de tuin
“Mijn vader houdt erg van uitgebreid ontbijten, dus de volgende ochtend kook ik eitjes, dek ik de tafel en nemen we de krant door. Zijn er die ochtend geen bezoeken gepland, dan werken we samen in de tuin.” Fijn rondbanjeren met kruiwagen en kaplaarzen aan. “Ik woon zelf in een bovenwoning dus ik leef me dan helemaal uit. Mijn vader rommelt wat mee, precies de reden waarom hij wil blijven op de plek waar hij woont.”  

Erkenning
Marieke schetst haar huidige leven: een drukke, intensieve baan, een partner, kinderen, musiceren en optreden met verschillende muziekgezelschappen, sporten, contact met familie en vrienden. Wekelijks een kleine 24 uur bij haar vader zijn, wat motiveert haar om dit te doen? “Ik vind het fijn om een stukje van zijn eenzaamheid weg te nemen. En misschien doe ik het ook wel voor mijn eigen geruststelling. Ik zie hoe mijn vader zich door de dag heen manoeuvreert, ik ken zijn goede en slechte momenten. Ik merk dat hij beter eet als ik er ben en dat hij het gezelschap fijn vindt.”

Minder werken
Het is lastig te voorspellen hoe de toekomst eruit zal zien, zegt Marieke. Stoppen met mantelzorgen is geen optie. Op termijn iets minder werken wel. “Niet zozeer om de mantelzorg op te schroeven, maar om vaker naar Spanje te gaan, mijn favoriete land. Maar voorlopig zorg ik voor mijn vader. Ik hoop dat we zo met elkaar een verhuizing naar het verpleeghuis kunnen voorkomen. Iedere keer als ik daar wegrij bedankt mijn vader me. Dan zeg ik: ‘Pap, dat hoef je niet te doen. Want ik beleef er zelf ook veel plezier aan.’ Dat we nu op deze leeftijd zo’n band hebben met elkaar, vind ik geweldig.” 

Dit artikel maakt onderdeel uit van een tweeluik over mantelzorgers van de HAN. Lees hier het verhaal van HAN-student Xavyra Dronk.