Beter een oprechte homo in je boek dan een goedbedoelde

Een tijd geleden heb ik een fenomeen geconstateerd in de Nederlandse boekenwereld en ik vind daar wat van. Dat fenomeen heet de goedbedoelde homo. Ik hoor u nu al denken: wat is dat? Dus ik ga mijn best doen om het zo goed mogelijk uit te leggen.

De Goedbedoelde Homo – hierna GBH genoemd – is een homoseksueel personage, dat voorkomt in Nederlandstalige boeken, voornamelijk in het genre ‘feelgood’. Deze man zit er vrij duidelijk alleen in voor de diversiteitspunten. Dan kan de auteur heel vrolijk naar hem wijzen en zeggen: “Kijk! Mijn boek is divers! Ik heb namelijk een homo in mijn verhaal!”

De GBH is in bijna elk verhaal hetzelfde. Hij is vaak de beste vriend van de vrouwelijke hoofdpersoon, óf haar broer, óf de broer van de mannelijke tegenspeler. Op deze manier kan er mannelijk advies worden ingewonnen, maar is hij geen bedreiging voor haar romantische relatie met haar tegenspeler. Hij heeft een baan als kapper, barista, stylist of hij werkt in een sportschool. Hij is de enige homo in het boek. En het feit dat hij close is met de hoofdpersoon én homo is, is zijn hele persoonlijkheid.

Ik noem dit fenomeen “de goedbedoelde homo” omdat ik het ergens ook heel aandoenlijk vind dat schrijvers dit doen. Ik weet dat het uit een goed hart komt. Ze willen laten zien dat “dat soort mensen” ook bestaat en gewaardeerd wordt. Maar tegelijkertijd word ik er echt gek van, want het is een groot stereotype dat het standaard beeld dat hetero’s van homo’s hebben in stand houd.

Het is er namelijk altijd maar één, terwijl het voor queer mensen heel gebruikelijk is om elkaar op te zoeken – ik ken weinig queer mensen die geen andere queer vrienden hebben. Daarnaast is het vaak een erg “vrouwelijke” homo, die dingen zegt als “vriendin” en heel hard gilt. Terwijl homo’s in allerlei soorten en maten komen. Mannen die wij vaak als “stoer” bestempelen en in de sportschool 200 kilo wegdrukken, kunnen ook homo zijn. Daarnaast is de GBH bijna altijd wit, terwijl lang niet alle queer mensen wit zijn.

Ik zou het zo mooi vinden als hetero auteurs van de GBH een OH kunnen maken: een oprechte homo. Representatie die écht is en niet alleen gebaseerd op stereotyperingen. En een OH hoeft niet per se een homo te zijn, want geloof het of niet: niet alleen mannen zijn queer! Het kan ook iemand zijn die biseksueel is, of trans. Doe eens gek, gooi er een non-binair personage in.

Verder denk ik dat een groot deel van deze misrepresentatie komt door het feit dat (feelgood)schrijvers weinig queer mensen kennen. Tegen die schrijvers zou ik willen zeggen: ga een keer koffie drinken met een echte homo, of lesbienne, of panseksueel, of welke representatie je graag zou willen vertegenwoordigen.

En: laat je verhaal nalezen door iemand! Ik heb gemerkt dat auteurs die dat doen, veel realistischere verhalen neerzetten en minder snel terugvallen in stereotypen, want stereotypen zijn gevaarlijk en die moeten we voorkomen.
Ik beloof je, daar worden we allemaal beter van.

Billy is een boekenveelvraat en recenseert boeken op Tiktok en Instagram.