Week van de Mediawijsheid roept op: #houhetsociaal en gedraag je online niet als een ploert

Hoe kunnen we het online een beetje gezellig en sociaal houden? Want je hoeft maar vijf minuten rond te klikken op internet, met name op social media, en je struikelt al vlug over mensen die lelijke opmerkingen plaatsen, oproepen tot cancelen of elkaar voor rotte vis uitmaken. In de Week van de Mediawijsheid, die morgen van start gaat met het thema ‘Like & Cancel’, wordt hier aandacht aan besteed.

De Week van de Mediawijsheid wordt sinds 2008 georganiseerd door Netwerk Mediawijsheid, met elk jaar een ander thema. Dit keer draait het om hoe we ons online gedragen. Want dat mag beter, blijkt uit onderzoek van Netwerk Mediawijsheid. Ruim zeventig procent van de ondervraagden vindt dat we op sociale media anders met elkaar moeten omgaan. Toch spreken we elkaar zelden aan op kwetsend gedrag zoals shaming, racisme of canceling.

Narigheid
De meesten van ons delen via social media vooral de leuke en mooie momenten uit ons leven, of we maken ons hard voor wat we belangrijk vinden en uiten dit op verschillende manieren. Het is fijn als we daar een like op krijgen of als er een discussie ontstaat die met respect gevoerd wordt, maar helaas gaat het soms mis. Dan escaleert het bijvoorbeeld in de opmerkingen onder het bericht, tussen reageerders. Vaak ontspoort het door één zure opmerking of verkeerd geïnterpreteerde reactie, met een hoop narigheid tot gevolg. Met de ‘veiligheid’ van een scherm tussen ons in, is een heftige reactie zó geplaatst. Een meningsverschil kan rap leiden tot ruzie, haatreacties of het publiekelijk aan de schandpaal nagelen van een persoon of groep.

Bewust maken
Door niet toe te kijken maar op te staan voor een ander, maak je duidelijk dat dit niet oké en niet normaal is. Netwerk Mediawijsheid: “Als we dit met z’n allen doen, veranderen we de sociale norm en zal dit soort kwetsend gedrag online in de toekomst minder vaak voorkomen. We willen mensen bewust maken van het feit dat je altijd iets kunt doen om pro-sociaal gedrag te stimuleren en van de ‘online wereld’ een mooiere en veiligere plek te maken.”

Tips en adviezen
Denk bijvoorbeeld aan een persoonlijke steunbetuiging, het publiekelijk opkomen voor anderen, iemand (rustig en netjes) aanspreken op zijn of haar opmerkingen/gedrag of een bericht rapporteren. Laat je stem horen op social media met #houhetsociaal. De Week van de Mediawijsheid gaat over het opkomen voor een ander bij kwetsend gedrag online. ‘Upstandergedrag’ noemen ze dat. Weten hoe je dat doet? Check dan de adviezen en tips op de website van De Week van de Mediawijsheid’ of ga naar één van de vele activiteiten die zijn georganiseerd, ook in Arnhem en Nijmegen.

Kort geleden besteedde SAM op een andere manier aandacht aan mediawijsheid. Namelijk in het onderwijs en dan met name onder kinderen en jongeren. We spraken toen met Koen Janssen, docent Leren Lesgeven met ICT op de Pabo, over wat de HAN Pabo doet om mediawijsheid als vast vak te incorporeren in het curriculum.