Voelen eerstejaars zich thuis bij de HAN? De HAN-Startthermometer heeft het antwoord

Oké, verhoging of voetbalkoorts kun je met de HAN-Startthermometer níet meten. Toch zijn HAN-opleiders en -studentbegeleiders er blij mee. Want de nieuwe online reflectie- en welzijnstool registreert wél of eerstejaars zich, na hun eerste honderd dagen, hier op hun plek voelen.

Drijvende krachten achter de implementatie van de HAN-Startthermometer zijn Angelique van Zuilen (foto, l.) en Christel Vissers (foto, r.), beleidsadviseurs studentenwelzijn en studentbegeleiding bij Services Onderwijs, Onderzoek en Kwaliteitszorg. SAM nodigt ze uit voor een gesprek over wat die thermometer nu precies doet voor het studentenwelzijn en het thuisgevoel.

Wat is de Startthermometer?
Angelique: “Een online reflectie- en welzijnsinstrument, met een vragenlijst die studenten in tien minuten kunnen invullen, idealiter tijdens de begeleidingslessen. Let wel: uiteraard hoeven ze hun antwoorden niet met de groep te delen.
Daarna volgt een persoonlijke uitslag, inclusief tips & tricks. Vaak leiden die de student, voor zover die daar behoefte aan heeft, meteen al naar de juiste ingangen binnen het ruime ondersteuningsrepertoire van de HAN. Geen overbodige luxe. Er is zó veel dat je af en toe als student (of zelfs begeleider) door de bomen het bos niet meer ziet.”

Uit wiens koker komt het?
Angelique: “In 2024 zijn we HAN-breed nagegaan hoe het zat met de behoefte om de eerste honderd dagen van eerstejaars te evalueren via de Startthermometer dan wel andere tools. Studenten en ook academies gaven de voorkeur aan de Startthermometer, ontwikkeld door het Fontys-lectoraat Leren Floreren. Daarop hebben we met de stuurgroep de implementatie ter hand genomen. Afgelopen november kregen de eerstejaars voor het eerst de tool onder ogen.”

Is dit instrument helemaal nieuw bij de HAN?
Christel: “Dat niet. Een enkele opleiding was er al bekend mee. Nieuw in november was dat nagenoeg alle HAN-opleidingen dit instrument hebben ingezet.”

“De Startthermometer zet eerstejaars aan tot een blik in de spiegel: ‘Hoe gaat het met me?’ ‘Voel ik me hier thuis?’”

Wat worden studenten er wijzer of gelukkiger van?
Angelique: “De Startthermometer zet eerstejaars, niet lang na de studiestart, aan tot een blik in de spiegel: ‘Hoe gaat het met me?’ ‘Zit ik op mijn plek bij de HAN?’ ‘Voel ik me hier thuis?’ ‘Hoe bevallen de opleiding en begeleiding?’ Heel waardevol. De persoonlijke uitslag kan voor een student een goede aanleiding zijn om met gerichte vragen op de studentbegeleider af te stappen.”

Christel: “En zoals al aangekaart: via de tips & tricks brengen we het ruime ondersteuningsaanbod van onder meer het Student Support Center nog eens onder ieders aandacht. Stel, een student overweegt te wisselen van opleiding. Handig om dan de weg te weten naar Studiekeuze- en loopbaancoaching. Om slechts één van duizend diensten en mogelijkheden te noemen.”

Wat zijn de voordelen vanuit de HAN bezien?
Angelique: “Studentbegeleiders kunnen tijdens hun gesprekken met de studenten de Startthermometer ter sprake brengen. Dat biedt, óók als studenten de vragenlijst niet hebben ingevuld, een opening om door te vragen. Zo bereiken we hopelijk ook studenten die anders mogelijk onder de radar blijven.
Verder bieden de uitkomsten en daaropvolgende gesprekken de studentbegeleiders verhelderende inzichten: wat kan beter in de begeleiding? Signaleren ze het bijvoorbeeld wel bijtijds als studenten dreigen vast te lopen?
Voor opleiders en de HAN als geheel biedt de Startthermometer waardevolle informatie om uitval te voorkomen en de kwaliteitszorg te verbeteren. Vooral via het aan de tool verbonden dashboard, waarin alle informatie – geanonimiseerd – ter analyse terechtkomt. Dit opent meteen ook de deur om te leren van best practices in begeleiding bij andere opleidingen en academies.”

Christel: “Natuurlijk zijn er méér mooie initiatieven bij de opleidingen en academies om de student journey te volgen. Of om de mate van studiesucces te monitoren. Maar via de Startthermometer leggen we nu HAN-breed dezelfde vragen aan onze eerstejaars voor. Over vier wezenlijke thema’s: studiekeuze, zich thuis voelen, motivatie en zelfvertrouwen.”

Wat maakt juist díe thema’s zo wezenlijk?
Angelique: “Recent onderzoek van het Trimbosinstituut laat zien dat het mentale welzijn van jongeren onder druk staat. 44 Procent van de jongeren heeft angst- en/of depressieklachten; 56 procent ervaart vaak of geregeld stress. Andere studies bevestigen – al jarenlang – dit zorgelijke beeld.
Juist zo’n thermometer, met de focus op hoe het met eerstejaars gaat, verschaft talrijke aanknopingspunten om als hogeschool gerichter te acteren. Met name preventief, om bijvoorbeeld uitval te voorkomen.”

“Iedereen bij de HAN is benieuwd naar de uitkomsten. Om ervan te leren en studenten beter te begeleiden”

Hebben jullie al resultaten binnen?
Angelique: “Over twee maanden hebben we het definitieve overzicht. Winst is in elk geval nu al dat bijna alle HAN-opleidingen meededen, één jaar eerder dan verwacht. Mede met dank aan de Aandachtsveldhouders Studentenwelzijn van de academies, die dit initiatief vanaf het begin hebben omarmd en uitgedragen. Je merkt dat iedereen bij de HAN benieuwd is naar de uitkomsten. Om ervan te leren en studenten beter te begeleiden.”

Christel: “Straks zien de opleidingen in het dashboard, nauwkeuriger dan ooit, hoe het met hun eerstejaars gaat na de eerste lesperiode. Positief valt nu al op dat 41 procent van de studenten de vragenlijst volledig heeft ingevuld. Geen slechte score voor de eerste keer.”

Kun je nu al een tipje van de sluier oplichten over wat de studenten hebben ingevuld?
Christel: “Over hun studiekeuze zijn de studenten die de vragen hebben beantwoord, opmerkelijk tevreden. Die waarderen ze gemiddeld met een 8. En hun eigen vitaliteit geven ze gemiddeld een 7, wat ook niet tegenvalt. Maar we rekenen ons niet rijk! Want van talrijke studenten weten we dit (nog) niet – en wie weet soms juist niet van de studenten die ondersteuning het hardst nodig hebben.”

Angelique: “Daarom adviseren we ook deze tool in te zetten tijdens de begeleidingslessen. Dat kan soms net die studenten over de brug halen die er het meeste baat bij kunnen hebben. Bovendien onderstreep je zo als opleiding het belang van dit instrument.”

Jullie zien de Startthermometer als tussenstation op weg naar méér, klopt dat?
Angelique: “Klopt. Wij hopen dat deze tool op de HAN een vaste waarde gaat worden in de studentbegeleiding van eerstejaars. Maar we willen inderdaad méér, namelijk het studentenwelzijn meten van instroom tot uitstroom. Zodat we onze studenten gedurende hun hele verblijf op de HAN beter terzijde kunnen staan. De Startthermometer past naadloos in die ambitie: hoe meer je als student jezelf kent en weet hoe het met je gaat en wat jij nodig hebt, hoe beter wij je vooruit kunnen helpen.”

Christel: “We kijken ook verder dan alleen de HAN. Landelijk is de tool inmiddels in gebruik bij vijf hogescholen. Onderling, en met het betrokken lectoraat, wisselen we ervaringen en inzichten uit.”

De Startthermometer, de persoonlijke uitslag en de tips & tricks zijn in het Nederlands en het Engels beschikbaar.

Lees meer op Insite: Studentenwelzijn HAN Startthermometer