HAN-student Kim zit bij Extinction Rebellion: “We kunnen de schade niet terugdraaien, wel beperken”

HAN-student Kim (22) zit nu een jaar bij Extinction Rebellion (XR), een activistische beweging die zich verzet tegen klimaatverandering. “Overheden en bedrijven hebben mijn toekomst bepaald door géén verantwoordelijkheid te nemen. Dus ja, ik ben boos.”

Kim staat niet elke dag op de A12, want ze moet ook gewoon naar school, stage en werk. Maar als het kan, blokkeert ze samen met honderden, soms duizenden, andere activisten de belangrijke verkeersader in Den Haag. “Totdat de overheid de fossiele subsidies afschaft, staan XR-activisten daar elke dag om 12:00 uur”, verklaart Kim. “We doen dit niet om mensen te irriteren, maar om de aandacht op te eisen. Die krijgen we anders niet, terwijl we strijden voor iets wat íedereen op deze planeet aangaat.”

Burgerbeweging
Extinction Rebellion is een burgerbeweging die zich ernstig zorgen maakt over de klimaat- en ecologische crisis. Deze beweging bestaat uit gewone mensen, uit alle hoeken van het land en van alle leeftijden. Ze organiseren “creatieve, vreedzame en soms ontregelende acties om de nodige en onvermijdelijke maatregelen van onze regering te eisen”, aldus XR. Momenteel zijn ze veel in het nieuws, vanwege hun dagelijkse bezetting van de A12.

Arrestaties en waterkanonnen
“Voordat ik me bij XR aansloot, zat ik bij Fridays For Future, eveneens een klimaat-activistische beweging, gestart door een protest van klimaatactivist Greta Thunberg”, vertelt Kim. Sindsdien strijdt de HAN-student door te demonstreren en bezetten. Dat begon voorzichtig, door bijvoorbeeld in supportdemonstraties te staan, maar inmiddels is Kim meerdere keren gearresteerd en bespoten met waterkanonnen. “De eerste keer dat dit gebeurde was spannend”, vertelt Kim. “We kregen van tevoren training hoe we vreedzaam kunnen actievoeren. De-escaleren, jezelf slap houden tijdens arrestatie, rustig blijven. We gebruiken zelf geen geweld. Ons doel is dat we gehoord willen worden en dat er verandering komt.” Inmiddels geeft Kim zelf ook trainingen aan XR-leden.

Toch is het heftig om door de politie te worden meegenomen, of bespoten te raken door waterkanonnen. “Nee, het is geen pretje”, aldus Kim. “In principe word je niet hardhandig gearresteerd; we demonstreren vreedzaam. Daarom is het des te opmerkelijker dat er de afgelopen tijd ook arrestaties waren waarbij tie wraps om polsen werden gesnoerd en de sfeer grimmiger was.” Eenmaal gearresteerd, zit je als arrestant soms uren in een politiebusje en op het politiebureau, zonder mogelijkheid tot bellen of plassen. Roos: “Met wat pech ben je ook nog eens doorweekt door een waterkanon. Die straal gaat overigens steeds harder. Ik ken mededemonstranten die er nek en rugklachten door hebben.”

“Ik concentreer me op ons doel. Liever sta ik daar niet, natuurlijk, op de A12. Liever was Extinction Rebellion niet nodig geweest”

Ongemakken zijn het waard
Haar ouders steunen haar activisme, al willen ze niet altijd weten wanneer ze actievoert. “Dan maken ze zich toch zorgen. Wat ik goed snap”, aldus Kim. “Al heeft mijn vader ook een keer in de supportdemonstratie aan de kant gestaan.” Nazorg is gelukkig een belangrijk onderdeel van Extinction Rebellion. “Als je na arrestatie en vrijlating het politiebureau uitkomt, staan er leden van XR klaar met drinken, eten en eventuele hulp om je thuis te krijgen. Dat is fijn.”

Al deze ongemakken zijn het waard voor Kim. “Ik concentreer me op ons doel. Liever sta ik daar niet, natuurlijk, op de A12. Liever was Extinction Rebellion niet nodig geweest. Maar het feit is dat als we nu niet ingrijpen, klimaatverandering voor nóg grote problemen zorgt. Dat doet het nu al, kijk naar de extreme weersomstandigheden op aarde en de gevolgen.”

Planeet leefbaar houden
Bovendien ontstaat er op lange termijn nog veel grotere problematiek, zoals bijvoorbeeld klimaatvluchtelingen: mensen die uit onleefbare gebieden wegtrekken naar nog wel leefbare werelddelen. Deze gebieden raken vervolgens overbevolkt, met schaarste van ruimte en voedsel tot gevolg. Dat leidt tot spanningen, wat tot conflicten kan leiden.

Kim is met name gefrustreerd over de rol van het mondiale noorden (westerse wereld) als het gaat over het vervuilen van het mondiale zuiden. Grote concerns als Shell, die bijvoorbeeld in Nigeria de grond vervuilen door er olie te pompen (met onder andere gezondheidsklachten van omwonenden tot gevolg). En verschillende hoofdsteden in Azië dreigen door de klimaatverandering te verdwijnen zonder dat rijke landen te hulp schieten. “En zo kan ik nog wel even doorgaan. Feit is: we moeten de schade beperken, willen we onze planeet leefbaar houden voor toekomstige generaties. En ja, daar moeten grote systeemveranderingen voor plaatsvinden.”

Zwart-wit
Kim merkt dat de politie niet goed weet hoe ze met de blokkades om moeten gaan. Dat is volgens haar juist goed: als zij er óók klaar mee zijn en een signaal naar boven afgeven, moet de overheid wel luisteren, reageren, actie ondernemen. “Hopelijk door uiteindelijk de fossiele subsidies te stoppen.”

Dat het niet zo simpel ligt als ‘even de subsidies afschaffen’, snapt Kim volledig. “Natuurlijk is het niet zo zwart-wit, dat weet Extinction Rebellion ook. De hele economie zit vast in complexe, muurvaste systemen. Toch zal het moeten, want zoals eerder gezegd: we hebben geen keuze.” Je kunt je volgens Kim lang verschuilen achter systemen, maar dan verandert er nooit wat. “Niks doen is gewoonweg geen optie meer.”

Bewust en duurzaam
Hoe moet het dan wel? “Investeren in groene energie in plaats van de fossiele industrie, voedsel toegankelijk maken voor gewone burgers, bewuste keuzes maken, ga zo maar door”, aldus Kim. “Ik zou willen dat ik de biologische, lokale opties kon betalen. Maar ik ben een student met een beperkt budget. Ik kán niet alles bewust en duurzaam doen.”

Kim is vegetariër, reist met het openbaar vervoer, kiest voor tweedehands of duurzaam geproduceerde kleding, neemt haar eigen drinkfles en beker mee en gooit geen eten weg, maar vriest het in of neemt het mee als lunch. “Maar ik ben niet heilig en kan uiteraard niet alles perfect doen. Bovendien is dat mijn taak niet, ik ben deels overgeleverd aan wat de grote concerns doen, hoe de systemen in elkaar steken, hoe groot de fossiele industrie is. En dat is waar ik nu voor strijd: dat zij hun verantwoordelijkheden nemen en durven te veranderen. Laat Nederland een voorloper zijn, een pionier op het gebied van duurzaamheid, van het omgooien van systemen.”

Kim geeft het voorbeeld van pensioenfonds ABP: dit fonds heeft nu het merendeel van zijn beleggingen in fossiele producenten van de hand gedaan, na aandringen van bezorgde burgers. “We kunnen meer bereiken dan we denken door verandering te eisen.” Kim weigert dan ook pessimistisch te denken. “Hoop verliezen is geen optie. Dat is zo triest. Ik geef niet op. We kunnen niet meer álle schade terugdraaien, maar we kunnen nog wél veel schade beperken. Daar zet ik volledig op in.”

“Ik heb op dit moment het privilege om op de A12 te kunnen staan. Niet iedereen kan of wil dat, om allerlei redenen. Dat snap ik”

Impact
Aan klimaatontkenners besteedt Kim geen aandacht. “Als ze respectvol met me in discussie willen: prima, graag zelfs. Maar ik richt me liever op iedereen die wel een leefbare planeet wil. In die zin sta ik er ook voor iedereen die ontkent, uit angst, onwetendheid of waarom dan ook.” Dat er veel bezorgde burgers zijn die niet op de A12 demonstreren, vindt Kim ook begrijpelijk. “Het hoeft niet. Ik heb op dit moment het privilege om er te kunnen staan. Niet iedereen kan of wil dat, om allerlei redenen. Mocht je toch willen meehelpen, dan kan dat ook op talloze andere manieren dan in de frontlinie, natuurlijk.”

Voor iedereen die denkt dat hij, zij of hen het verschil niet kan maken, heeft Kim de boodschap dat het niet altijd op grote schaal hoeft. “Als je al één iemand kunt inspireren of motiveren om bewustere keuzes te maken wat betreft C02-uitstoot, minder vlees eten, minder vliegreizen maken, de hoeveelheid plastic terugdringen, et cetera, dan is dat al meer dan niks. Ook kleine impact is impact.”