HAN-student Sofie over haar burn-out: “Ik was een super people pleaser”

Het is voorjaar 2020, corona grijpt om zich heen. Sofie zit in haar eerste studiejaar bij de HAN en maakt haar laatste tentamen, als ineens het lampje uitgaat: ze wordt ziek, kan niet meer eten, heeft hoofdpijn en nul energie. De huisarts constateert een te lage B12 waarde. Sofie denkt: laten we dit even fixen. Hop, een pilletje erin en gáán. Maar zo werkte het niet. Na blijvende klachten verwijst de huisarts haar naar het ziekenhuis. Eenmaal aan de beurt besluit de specialist tot uitgebreid testen en onderzoek, de uitslag zal na 8 weken volgen. En hij zegt: “komt daar niets uit, dan zou ik maar eens na gaan denken over stress”. Die opmerking plant een zaadje in het hoofd van Sofie. Al denkt ze ook: “Stress? Ik?”

Schuldgevoel
Sofie besluit de wachttijd van het ziekenhuis te gebruiken om hulp te vragen bij de praktijkondersteuner van de huisarts. “Hij dacht dat ik een beetje overspannen was. Ik moest online opdrachten maken en 30 minuten per dag wandelen. Maar 5 minuten lukte niet eens. Ik lag als een dood vogeltje op de bank en voelde me schuldig naar mijn ouders. Voor hen was het verschrikkelijk om het aan te zien en er niks tegen te kunnen doen. Dat ik hen pijn deed vond ik erg naar.”

Les volgen in bed
Bij de HAN wordt tijdens de coronaperiode online lesgegeven, waardoor Sofie haar lessen vanuit bed kan volgen en ze op die manier toch iets meekrijgt. “De opdrachten die ik samen met anderen moest doen, stelde ik uit. Een paar medestudenten wisten wel dat het niet goed met me ging, maar door corona viel het anderen niet op. Mijn mentor was wel op de hoogte.” Zodra de richtlijnen worden aangepast en iedereen 1 dag per week naar school mag komen, doet Sofie haar best te gaan en zo normaal mogelijk over te komen.

Geen antidepressiva
Dan komen de uitslagen van het ziekenhuis binnen, fysiek blijkt er niets aan de hand. In de tussentijd is Sofie door de praktijkondersteuner doorverwezen naar een psycholoog, die meteen een forse burn-out vaststelt. Na een paar gesprekken blijkt er meer hulp nodig te zijn en geeft de psycholoog Sofie drie opties: antidepressiva slikken, 8 weken een interne behandeling volgen van 5.000 euro, of een verwijzing naar de specialistische ggz. Sofie: “Antidepressiva slikken was voor mij een no go, en mijn ouders op kosten jagen, dat wilde ik ook niet.”
Sofie besluit te wachten op een intake bij de specialistische geestelijke gezondheidszorg. Na een jaar is ze eindelijk aan de beurt. Wanneer dan blijkt dat ze ook weer moet wachten op de geadviseerde behandeling gaat Sofie op zoek naar een therapeut die wel tijd heeft. Dat lukt. In therapie gaat zij onder andere aan de slag met haar angsten. “Door de burn-out ontwikkelde ik een angststoornis. Ik was bang dat mijn klachten terug zouden komen, bang om misselijk en ziek te worden.”

Compenseren
Inmiddels gaat het een stuk beter met Sofie. Terugkijkend weet zij heel goed wat haar burn-out veroorzaakte. “Op de havo leerde ik moeilijk, ik moest er net wat meer voor doen dan een ander. Ik had niet het gevoel dat ik een talent had en compenseerde dat door hard te werken. Voor school, maar ook in mijn bijbaantjes. Ik liet me volop inroosteren. Hard werken, daar ben ik mee opgegroeid, mijn beide ouders zijn ondernemers. Studerend aan de HAN reisde ik drie uur per dag van en naar school en had ik naast de twee bijbanen een druk sociaal leven. Mijn weekenden en vakanties zaten vol, ik was alleen maar aan het gáán. Mijn ouders zeiden vaak: “Doe eens rustig aan!” Dan zei ik: “Hallo, ik ben student, I’m fine!” Na een lange dag hard werken had ik soms wel eens last van misselijkheid en hoofdpijn, maar ik negeerde het.”  

FOMO
Sofie: “Ik weet nu ook: ik was een super people pleaser. Ik durfde geen nee te zeggen, wilde het iedereen naar de zin maken. Afzeggen kwam niet in me op. Ik maak nu andere keuzes. Natuurlijk heb ik ook last van Fear Of Missing Out. Maar voor mijn lichaam is het beter andere keuzes te maken.” Sofie heeft haar kennis over burn-out zelf bij elkaar geschraapt en miste daarbij het contact met lotgenoten. “Iemand die begrijpt wat het is om een burn-out te hebben, want het is bijna niet uit te leggen, ook niet aan hulpverleners. Ik kende geen jongeren met burn-out en vond op YouTube video’s van influencers met ervaringsverhalen. Zo kwam ik onder andere op het spoor van Vera Camilla en Bibi Breijman. Dat gaf me steun.”

Schoolse verwachtingen
Wat had de HAN beter of anders kunnen doen? Sofie: “Meer aandacht vestigen op het feit dat er een studentenpsycholoog is, bijvoorbeeld. Niet per mail, want die lezen studenten niet. Beter is het om nieuwe studenten hierover te informeren tijdens mentorlessen. Verder denk ik dat docenten te veel schoolse verwachtingen hebben, en te weinig aandacht hebben voor hoe het echt met je gaat. Alles draait om resultaten en prestatie. Haal je een tentamen niet, dan ligt het al snel aan jou: niet goed geleerd, te veel gefeest. Kijk verder, denk ik dan. Er kunnen ook andere redenen zijn.”

Voeding en het brein
Sofies burn-out bracht ook mooie dingen: “Ik ben me gaan verdiepen in neurowetenschappen en werd een groot fan van Charlotte Labee. Ik luisterde naar haar podcast, las haar boeken en leerde door haar wat de invloed van voeding is op het brein.  Dat is zo machtig interessant! Het heeft mij erg geholpen bij mijn herstel, maar ik weet nu ook dat ik deze kennis wil gebruiken voor mijn studie en werk. Door de burn-out heb ik mijn passie gevonden.”  

Reactie van HAN-studentpsycholoog Bavo van den Mooter:

“Een verhaal als dit, van een student die door burn-out amper kan functioneren, is heftig. Er is een hoge lijdensdruk. In onze studentenpsycholoog-praktijk komen we deze studenten minder vaak tegen, omdat zij meer intensieve hulp nodig hebben dan wij vanuit de HAN kunnen bieden. In dat geval wijzen wij ze de weg naar voor hen passende hulp. Wel zien we studenten met patronen die kunnen leiden tot burn-out, in verschillende fases. We onderzoeken dan wat de stress veroorzaakt. We zien symptomen zoals hoofpijn, spierpijn of een overbelasting van een oude blessure. Een fase verder spelen concentratieproblemen, vermoeidheid, moeite met slapen, irritatie of uitstelgedrag. Of erger: angst en depressie. Het zijn vaak signalen van een onderliggend patroon, zoals perfectionisme, een vertekend zelfbeeld of faalangst. Als studentpsychologen kunnen we bijvoorbeeld helpen door de balans studie en ontspanning te verbeteren of studenten te helpen met hun faalangst, individueel of in groepsverband.

We doen ons best om als studentpsychologen vindbaar en zichtbaar te zijn. Alle praktische informatie is op Insite te vinden. Daarnaast spelen mentoren en slb-ers inderdaad een belangrijke rol: zij zijn het doorgeefluik als er klachten of problemen zijn.”

Herken je bovenstaande problemen en wil je erover praten? Mail studentenpsychologen@han.nl of bel 024-3530434