Ruimte voor rouw op je werk

Hoe zorg je ervoor dat een rouwende collega zich gesteund voelt en na verlies weer op een goede manier aan het werk kan gaan? Als ervaringsdeskundige neemt Sefanne Hakken deel aan een werkgroep die het voor rouwenden binnen de HAN goed wil regelen.     

Het begon allemaal met een initiatief van vakbond CNV Jongeren, die werkgevers wil stimuleren rouw op de werkvloer bespreekbaar te maken en begrip voor en kennis over rouw wil vergroten. De afdeling HR van de HAN nam vervolgens het initiatief om ‘pressurecooker-bijeenkomsten’ te organiseren met geïnteresseerden voor het project Rouwen en Bouwen. Daar kwamen medewerkers van de HAN op af, met ieder een eigen rouwervaring. Sefanne Hakken (31) was een van hen. Zij werkt als projectleider en laboratoriumcoördinator bij het HAN BioCentre, de plek waar zij destijds ook zelf haar hbo-opleiding Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek volgde.

Prestatiegerichte wereld
Als 19-jarige student krijgt Sefanne verkering met een oudere jongen uit haar leerjaar. Een relatie die vier jaar duurt. Hoe verliefd ook, van meet af is duidelijk dat haar vriend niet licht in het leven staat. Hij vindt het moeilijk zich te verhouden tot een prestatiegerichte en zakelijke wereld, waar naar zijn zin te weinig ruimte is voor spiritualiteit en werkelijk contact met medemensen. Hij stopt met zijn studie en vindt werk in een loods waar hij eenvoudig werk doet, zodat er tijd en energie overblijft voor zijn bijdrage aan een betere wereld. Toch blijft hij regelmatig benoemen dat hij moeite heeft met het leven. Hulp wil hij niet. Sefanne komt steeds meer in een zorgende rol terecht, en haar vriend wordt steeds meer afhankelijk van haar: “In het begin was het contrast tussen ons heel groot. Ik was iemand die positief in het leven stond. Maar ik ben mezelf in deze relatie verloren. Ik voelde me zo verantwoordelijk.”  

Psychose
Na haar studie krijgt Sefanne een baan bij de HAN. Anderhalf jaar later wordt haar vriend met een psychose gedwongen opgenomen in een kliniek. “Dat was naar, maar ik dacht ook: dit is nu voor hem de beste plek om te zijn.” Kort daarna, terwijl Sefanne met haar ouders aan tafel zit, krijgt ze een telefoontje van de kliniek. Haar vriend heeft geprobeerd zijn leven te beëindigen. Hij belandt in het ziekenhuis, waar na een paar dagen wordt geconcludeerd dat er geen hersenactiviteit meer is.

Geïsoleerd
“Ik was enorm verdrietig, maar gek genoeg ook opgelucht. Er was een einde gekomen aan vier jaar zorg voor hem. Vervolgens ging ik door alle stadia van rouw. Ik was boos en voelde me eenzaam. Ik was geïsoleerd geraakt door deze relatie. Doordat hij er niet meer was, kon ik na verloop van tijd wel met meer afstand terugkijken. Mijn vriend kon praten als Brugman, overtuigen. Ik ben voor een heel eind meegegaan in zijn denkpatronen over de wereld. Daardoor heb ik niet gezien dat hij afgleed naar een psychose, waardoor ik te laat aan de bel heb getrokken.”

Koffiedrinken op het werk
Sefanne heeft in die periode regelmatig en goed contact met haar leidinggevende en de kleine groep directe collega’s bij de HAN. Ze krijgt de ruimte om naar huis te gaan als het nodig is. Na het overlijden wordt deelname aan de uitvaart met haar afgestemd, krijgt ze een grote hoeveelheid steunbetuigingen toegestuurd, zelfs van onbekende collega’s, worden er bloemen bezorgd en komt haar leidinggevende op bezoek. “Het voelde heel bijzonder om zo overladen te worden met steun”, herinnert ze zich. Steeds weer wordt haar de vraag gesteld: ‘Hoe gaat het met je? Waar heb je behoefte aan?’. “Na een aantal weken kwam ik voor het eerst weer op het werk om koffie te drinken. Mijn collega’s haalden me op bij de voordeur, zodat ik niet in mijn eentje het gebouw hoefde binnen te stappen. Dat voelde zo fijn en veilig!” Uiteindelijk duurt het 9 maanden voordat ze weer volledig aan de slag is.

Veilige werkplek
Het gaat inmiddels goed met Sefanne, haar levenslust is weer als vanouds. Haar eigen rouwproces en contact met het werk heeft haar gestimuleerd mee te doen aan de pressurecooker-bijeenkomsten. Alle verhalen uit de praktijk maken haar duidelijk hoe nodig het is te zorgen voor een veilige werkplek, waar ruimte is voor rouw. Ongemakkelijke opmerkingen als ‘Gelukkig ben je nog jong’, ‘Het is beter zo’, ‘Geef het een plekje’, krijgen rouwenden te horen. Of het verlies wordt doodgezwegen, om de rouwende te ontzien. Het is minder pijnlijk en zelfs fijn om een vraag te krijgen, weet Sefanne uit ervaring.

Tips & tricks
Al is er geen gouden regel voor het omgaan met rouwende personen op het werk, er zijn wel tips en tricks te geven, waar zowel de persoon in rouw als de leidinggevende en collega’s iets aan kunnen hebben. Sefanne neemt samen met Bianca Gaertner (adviseur Mentale en Fysieke Interventies) en Erik Dortmans (projectleider en leidinggevende bij de Academie Mens en maatschappij) deel aan de werkgroep Rouwen en Bouwen, die alle informatie over rouw samenbrengt, inclusief tips en tricks.

Meer informatie over hulp bij de HAN vind je hier.