Martijn van Koolwijk: Poep eten omdat je geen woning kunt kopen

Volgens columnist Martijn hebben twintigers en dertigers de strijd opgegeven om ooit nog een woning te kunnen kopen. Hij heeft wel een oplossing, maar die is niet makkelijk.

Yuri heeft net poep gegeten, zijn kokhalsgeluiden gingen over in een gitaarriff en inmiddels zingt hij boos: ‘Heb ik eindelijk een huurhuis, hebben al mijn vrienden een koophuis!’
De wanhoop in zijn stem is te horen wanneer hij verder zingt over poep eten op een podium, zodat mensen geld betalen om je uit te lachen, maar dat het geld niet genoeg is om ergens een huis te kunnen kopen, laat staan pensioen op te bouwen.

Yuri’s ‘poepeet’-act staat symbool voor een generatie. Een generatie met een lage bestaanszekerheid wat werk en wonen betreft. De wat beter bedeelde kant van deze groep eindtwintigers wordt vaak gekscherend de havermelkelite genoemd. Flexwerkend met dure cappuccino’s, want fuck it. Geld opsparen voor een huis gaat toch never nooit niet lukken. De minderbedeelden? Die heten simpelweg de verloren generatie. Alsof ze al helemaal opgegeven zijn. Wie zelfstandig wonen wil, is afhankelijk van de gulle giften van familie.

In mijn eigen omgeving (allemaal einddertigers) zie ik het begin van deze scheuren in de maatschappij. Waar de een rijkelijk vrijstaand in de natuur woont, zit de ander nog op kamers. Zelf ben ik klein behuisd, maar groot genoeg, in een huurhuisje in een oude volkswijk. Ondanks dat mijn vriendin en ik belangrijke (want uitvoerende) banen in de zorg hebben, zit een woning kopen er voor ons niet in. Ja, een flatje in een buitenwijk, dat je na het knappen van de huizenbubbel aan de straatstenen niet meer kwijt raakt.

Ondertussen zie ik mensen die een koophuis hebben en uit elkaar gaan in de private huursector terecht komen. Een sector waarin door opkopers van huizen megawinsten  worden gemaakt, terwijl de huurders in een klem terechtkomen. Een stripje van de Nijmeegse schrijver/tekenaar Jelko Arts ging niet voor niks viraal. In het stripje zien we een Lego-popje wanhopig smeken om een hypotheek van 500 euro per maand. Hij wordt gek van maandelijks 1000 euro huur betalen. Zijn hypotheekaanvraag wordt afgewezen, want de bank gelooft niet dat hij 500 euro per maand kan ophoesten en hij heeft geen eigen vermogen. Natuurlijk heeft hij geen eigen vermogen. Hij moet 1000 euro per maand aan huur betalen.

Journalist Hans de Geus schreef ooit een boek over zijn situatie. Als zzp’er kreeg hij geen hypotheek. Wel kon hij met een goed geschreven plan een lening bij de bank krijgen om een huis te kopen dat hij vervolgens aan anderen verhuurde. Er zelf in wonen mocht niet. Hans werd huisjesmelker.

Met de vastlopende doorstroom naar betaalbare koopwoningen toe slipt ook de uitstroom in de zorg dicht. Het aantal vrijkomende sociale huurwoningen neemt door de beperkte doorstroom af, waardoor mensen die klaar zijn om (weer) op zichzelf te gaan wonen verplicht langer dan noodzakelijk in zorginstellingen of beschermd moeten blijven wonen. Mensen die verward en/of dakloos rondlopen blijven hierdoor langer op straat.

Het is een neerwaartse spiraal, want door het niet kunnen afbouwen naar minder zorg stapelen de kosten van de zorg voor gemeenten op. Dit zorgt ervoor dat ze hun beperkte bouwgrond duurder aan de hoogste bieder verkopen. Deze moet om uit de kosten te komen vervolgens dure huur- en koophuizen plaatsen. Mensen die er willen wonen moeten vervolgens steeds hogere hypotheken (lees: schulden) aangaan. Om te voorkomen dat de huizenbubbel barst en vele mensen zich in de schulden werken, moet de woningmarkt vervolgens kunstmatig overeind gehouden worden.

De enige manier om hieraan te ontsnappen is de stijgende prijzen een halt toe te roepen. De simpelste en minst ingrijpende manier is door vermogen te belasten. Als we daarnaast de belasting op inkomen laten dalen, stimuleer je ook nog de doorstroom. Helaas is het bijna zomervakantie. Naast de HAN gaat ook de politiek tijdelijk op slot. Voor Yuri zit er dus niks anders op dan nog even poep te blijven eten.

Voormalig en afgestudeerd HAN-student Martijn van Koolwijk werkt in de geestelijke gezondheidszorg. Hij schrijft om de week een column voor SAM. Lees zijn vorige bijdrage hier.