Studenten kunnen niet meer schrijven

Door Hugo Klapmuts, docent Professional Skills bij HAN Academie Engineering & Automotive

“Ik zie het met het jaar achteruitgaan”, verzucht een collega tijdens een teamoverleg. Agendapunt is het niveau van schrijfvaardigheid van de eerstejaars studenten. Collega’s vallen hem bij. “Het is bedroevend”, zegt de een, “wat leren ze nog op de middelbare school”, zegt de ander. “Het komt door die telefoons en internet”, voegt de derde toe. “Weet je wat het is? Ze lezen niet meer. Daar begint de ellende.”

Ik vraag me af: was vroeger alles beter of is hier echt iets aan de hand? Het laatste woord bij het teamoverleg komt van een collega die bijna 40 jaar op de HAN werkt: “Beste collega’s, een troost. Dertig jaar geleden voerden we dit gesprek ook.” Dat verbaast mij niets. Nog langer geleden namelijk, in 1979, kreeg ik een opstel terug van mijn lerares Nederlands. Een 7 en de opmerking: “In het land der blinden is eenoog Koning”. Veel lof zwaaide mevrouw Vinke-De Boer mij dus niet toe, maar ik haalde als enige in de klas een voldoende. Verder herinner ik me een rapport van de minister O & W Arie Pais uit 1981. Onderwerp was de tanende schrijfvaardigheid van hbo-studenten.

“Meer en meer scholieren verlaten de middelbare school als functioneel analfabeet”

Niets aan de hand dus? Zeker wel. Het is alleen niet nieuw en het wordt erger. Onderzoeken wijzen uit dat meer en meer scholieren de middelbare school verlaten als functioneel analfabeet. Dus is het een probleem van het middelbaar onderwijs? Zeker, maar het is te gemakkelijk om alleen daar de verantwoordelijkheid te leggen. Bovendien, de HAN verwelkomt de scholieren als studenten en zegt daarmee dat hun lees- en schrijfvaardigheid op niveau is. Als dat niet zo blijkt te zijn, hebben we als Academies een probleem. Toch?

Maar wat doen de opleidingen aan dit probleem? Ik ga er van uit dat iedereen hier weet hoe groot het belang is van een goede lees- en schrijfvaardigheid voor studiesucces en succesvolle deelname aan het maatschappelijk leven. En ja, er is een prachtige HAN-leergemeenschap Laaggeletterdheid. Maar die richt zich op bewustwording bij studenten van het probleem in de samenleving. Mijn vraag is echter wat we zelf doen aan de gebrekkige schrijfvaardigheid van onze studenten. Voldoen ze eigenlijk wel aan het vereiste hbo-taalniveau, als ze de HAN verlaten? En vinden wij het de moeite waard om tijd en geld te steken in schrijfonderwijs en hoe zou dat eruit moeten zien? Of beschouwen we taal als bijzaak en klagen we liever over de jeugd van tegenwoordig en de tekortkomingen van vooropleidingen?  

Ik ben benieuwd naar jullie ideeën en naar initiatieven binnen de HAN. Graag reacties naar hugo.klapmuts@han.nl