Studenten kunnen niet meer schrijven

Ingezonden brief

Door Hugo Klapmuts, docent Professional Skills bij HAN Academie Engineering & Automotive

“Ik zie het met het jaar achteruitgaan”, verzucht een collega tijdens een teamoverleg. Agendapunt is het niveau van schrijfvaardigheid van de eerstejaars studenten. Collega’s vallen hem bij. “Het is bedroevend”, zegt de een, “wat leren ze nog op de middelbare school”, zegt de ander. “Het komt door die telefoons en internet”, voegt de derde toe. “Weet je wat het is? Ze lezen niet meer. Daar begint de ellende.”

Ik vraag me af: was vroeger alles beter of is hier echt iets aan de hand? Het laatste woord bij het teamoverleg komt van een collega die bijna 40 jaar op de HAN werkt: “Beste collega’s, een troost. Dertig jaar geleden voerden we dit gesprek ook.” Dat verbaast mij niets. Nog langer geleden namelijk, in 1979, kreeg ik een opstel terug van mijn lerares Nederlands. Een 7 en de opmerking: “In het land der blinden is eenoog Koning”. Veel lof zwaaide mevrouw Vinke-De Boer mij dus niet toe, maar ik haalde als enige in de klas een voldoende. Verder herinner ik me een rapport van de minister O & W Arie Pais uit 1981. Onderwerp was de tanende schrijfvaardigheid van hbo-studenten.

 

“Meer en meer scholieren verlaten de middelbare school als functioneel analfabeet”

Niets aan de hand dus? Zeker wel. Het is alleen niet nieuw en het wordt erger. Onderzoeken wijzen uit dat meer en meer scholieren de middelbare school verlaten als functioneel analfabeet. Dus is het een probleem van het middelbaar onderwijs? Zeker, maar het is te gemakkelijk om alleen daar de verantwoordelijkheid te leggen. Bovendien, de HAN verwelkomt de scholieren als studenten en zegt daarmee dat hun lees- en schrijfvaardigheid op niveau is. Als dat niet zo blijkt te zijn, hebben we als Academies een probleem. Toch?

Maar wat doen de opleidingen aan dit probleem? Ik ga er van uit dat iedereen hier weet hoe groot het belang is van een goede lees- en schrijfvaardigheid voor studiesucces en succesvolle deelname aan het maatschappelijk leven. En ja, er is een prachtige HAN-leergemeenschap Laaggeletterdheid. Maar die richt zich op bewustwording bij studenten van het probleem in de samenleving. Mijn vraag is echter wat we zelf doen aan de gebrekkige schrijfvaardigheid van onze studenten. Voldoen ze eigenlijk wel aan het vereiste hbo-taalniveau, als ze de HAN verlaten? En vinden wij het de moeite waard om tijd en geld te steken in schrijfonderwijs en hoe zou dat eruit moeten zien? Of beschouwen we taal als bijzaak en klagen we liever over de jeugd van tegenwoordig en de tekortkomingen van vooropleidingen?  

Ik ben benieuwd naar jullie ideeën en naar initiatieven binnen de HAN. Graag reacties naar hugo.klapmuts@han.nl

Alle reacties (3)

Jeroen Otten

Volledig mee eens, Hugo. Ik wil er een observatie aan toevoegen. Studenten hebben ook moeite om, voorafgaand aan helder schrijven, een heldere gedachtengang te ontwikkelen. Veel lessen, valt mij op, gaan over kennis, vaardigheden, de toets halen; niet over het ontwikkelen van een dieperliggende kritische blik. Ik herken de conclusie in een online artikel in Scienceguide van 7 september 2022: "Het gebruik van algemene vaardigheden en kritisch denken in het hoger onderwijs worden steeds belangrijker. Zeker het hbo presteert slecht op dit punt en is zich daarvan onvoldoende bewust, zegt Dirk Van Damme van de OECD." Een zinvolle tussenstap is misschien deze: "Denk eerst na. Ga dan pas schrijven". Beide vaardigheden (denken en schrijven) zou ik graag integreren in een serie lessen.

likes Reageer

Jeroen

Hm. Witregels en harde returns worden niet gehonoreerd. Dat helpt ons natuurlijk ook niet verder. :-/

likes

Jorien

Bravo Hugo. Meer voorzieningen voor goed schrijfonderwijs zijn hard nodig. Een eenmalige cursus zakelijk schrijven van soms 3, soms 7 lessen in het eerste jaar neemt de achterstand niet weg, ook omdat de groepen te groot zijn om alle studenten feedback te geven op hun schrijfvaardigheid. Want dat werkt. Laten we beginnen met het erkennen van het schrijfprobleem, gevolgd door de wens van de HAN om dit probleem op te lossen. En dan tijd, geld en menskracht inzetten om effectief schrijfonderwijs aan te bieden, in groepjes van maximaal 15 studenten. En dan hebben we het nog niet gehad over de volgende bedreiging: de kunstmatige intelligentie-apps, die teksten voor de studenten kunnen schrijven. Wie binnen de HAN pakt dit op?

likes Reageer

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *