Bridget Kievits: Wat kunnen wij doen voor Oekraïne?

Ik kan op dit moment niet over iets anders schrijven dan Oekraïne, merk ik. Welk onderwerp ik ook bedenk, ik word meteen teruggeworpen op de situatie daar, de uitzichtloosheid en machteloosheid. Maar aan die uitzichtloosheid wil ik mijn column niet wijden — dat maakt iedereen, mezelf incluis, ook moedeloos.

Wat dan? Vallen er nog lichtpuntjes te ontdekken? Ja, als je goed kijkt, zeker. De onverwoestbare kracht van de medemenselijkheid, die zie je ook. Ik werd geraakt door een filmpje, uit Kyiv, of Marioepol, ik weet niet eens meer waar vandaan, waar je een oude vrouw zag, verschrompeld, versuft en angstig, die uit een schuilkelder kwam en toen een Rode Kruis-medewerker vond die zijn armen om haar heen sloeg. En ze gaf zich aan zijn omhelzing over, en moest toen huilen. De voice-over zei: “mensen hebben behoefte aan water, aan eten, maar ook aan troost”. Daar schoot ik van vol.

Of het kleine meisje in de schuilkelder dat een Oekraïnse versie van “Let it go” uit Frozen zingt. Inmiddels heeft ze Polen bereikt, en is er een filmpje van haar waar ze op een benefietavond het Oekraïense volkslied zingt. A capella, op een gigantisch podium in een bomvolle zaal. Het mooiste is haar verlegen glimlach als het applaus als een orkaan over haar heen spoelt.

We zien gruwelijkheden, en we zien troost. We zien moed, en we zien wandaden. En ik vraag me telkens af, net als u ongetwijfeld: waar eindigt dit? Is dit hoe men zich voelde in de aanloop naar de Tweede Wereldoorlog? Hoe stoppen we een tiran? Hoe lang blijven we “appeasen”? Wanneer kunnen we, durven we, MOETEN we zeggen: tot hier en niet verder? Durven we een rode lijn te trekken? Zoals Amerika uiteindelijk niet deed bij de gifgasaanvallen in Syrië? Welk risico lopen we als we het wel doen? En welk als we het niet doen?

Wat kunnen wij doen? Wij als mensen, wij als HAN? Er ontstaan ook hier hartverwarmende initiatieven — steunbetuigingen overal; fondsen die worden opgericht om onze Oekraïense én Russische studenten te steunen. Want ook onze Russische studenten hebben het zwaar. Ze worden vaak verantwoordelijk gehouden voor de daden van een regime waar zij zelf geen voorstander van zijn.

Wat kunnen wij doen? Brieven schrijven! Zie de petitie van Amnesty International waarbij je de Russische ambassadeur in Nederland oproept om er bij de regering in Moskou op aan te dringen het geweld te stoppen, burgers te beschermen en internationaal recht te respecteren. Ik weet het, het zijn druppels op een gloeiende plaat, maar het is beter dan niets.

Wat kunnen wij doen? Vluchtelingen opnemen, geld doneren, demonstreren. “Fout” Russisch geld van oligarchen bevriezen.

Wat kunnen wij doen? Onze studenten ervan doordringen wat de belangrijke waarden van het leven zijn: democratie, vrijheid van meningsuiting, de scheiding van de machten, de vrije pers, de diversiteit van meningen en opvattingen. Hoe waardevol dat is, en hoe kwetsbaar. En hoe waard het is om dat te beschermen.

Bridget Kievits is lid van het College van Bestuur van de HAN. Zij schrijft elke drie weken een blog voor SAM. Lees haar vorige bijdrage hier.