Splinter: 14 kapiteins op één schip, dat werkt niet

In 2020 hebben we een organisatieverandering doorgemaakt. En het leek zo mooi: we organiseren het onderwijs en onderzoek in 14 academies waardoor onder meer de banden met het werkveld aangehaald zouden worden en het onderwijs nog beter zou aansluiten op de beroepspraktijk. Bovendien zou het aantal lagen in de organisatie sterk verminderen waardoor er met korte lijnen daadkrachtiger zou kunnen worden opgetreden. Ook zouden de academiedirecteuren primair ‘HAN-directeuren’ zijn, verantwoordelijk en representatief voor de hele HAN.

Nou ben ik ervan overtuigd dat er daadwerkelijk positieve effecten zijn opgetreden sinds de academievorming, maar ik heb wel één belangrijke constatering: van kortere lijnen en daadkrachtig optreden is geenszins sprake. Het grootste probleem is dat er 14 kapiteins zijn die het liefst hun eigen schip besturen: de academiedirecteuren. Waarbij het niet heel gek is dat de neiging ontstaat om je te concentreren op je eigen prioriteiten en doelen zonder te veel aandacht te besteden aan de belangen en behoeften van andere academies, laat staan de HAN.

Hierdoor zie je dat elke kapitein HAN-breed beleid op zijn eigen manier uitvoert: elke kapitein maakt zijn eigen regeltjes die in sommige gevallen simpelweg niet overeenkomen met de regels die HAN-breed zijn afgesproken. Een mooi voorbeeld hiervan is hoe er wordt omgegaan met DI-uren. Ook hoor ik verhalen over inschaling of thuiswerkafspraken die niet in lijn zijn met het HAN-beleid, maar waarbij de kapiteins toch de vrijheid krijgen hiervan af te wijken, zonder consequenties.

Deze kapiteins zijn dus verantwoordelijk voor de hele HAN, en ook daar voel ik de schoen wringen. Het spreekwoord ‘te veel kapiteins op een schip’ komt immers niet uit de lucht vallen. Elke kapitein heeft zijn eigen ideeën, prioriteiten en doelen. Als deze ideeën niet goed op elkaar aansluiten, kan dit leiden tot botsende belangen en onduidelijkheid over wie welke beslissing neemt. Hierdoor kan er uiteindelijk geen effectieve besluitvorming plaatsvinden en wordt de voortgang van het schip belemmerd.

Ook leiden meerdere kapiteins tot een gebrek aan verantwoordelijkheid. Het wordt makkelijker om de verantwoordelijkheid af te schuiven. Dit zorgt voor een gebrek aan vertrouwen tussen de kapitein en zijn bemanning waardoor het schip niet goed wordt bestuurd.

Het wordt tijd dat de admiraals van de HAN opstaan en hun vloot bijsturen, zodat we als HAN op koers blijven. Want 14 kapiteins op één schip, dat werkt niet. 

Splinter werkt voor de HAN. Hij schrijft elke drie weken een column voor SAM. Lees hier zijn vorige bijdrage .