Studenten ontwikkelen platform om zwart-witdenken tegen te gaan 

We polariseren en plaatsen elkaar graag in hokjes. De bereidheid om te nuanceren ontbreekt te vaak, vinden studenten Moos en Gwen. Daarom ontwikkelden zij het platform BubbleBreak met het idee: “Durf grijs te zien – niet alles is zwart of wit”.         

Standpunten versterken

Iedereen beweegt zich in een of meer bubbles. Dat geldt ook voor ons, leggen derdejaars Communicatie Gwen Waijenberg (20) en Moos van Hoof (22) uit: de familie-bubble, de thuis-thuis-vrienden-bubble, de Nijmegen-bubble, de sport-bubble, de socialmedia-bubble, en ga zo maar door. “We hebben de neiging in iedere bubble gelijkdenkenden op te zoeken en worden zo alsmaar bevestigd, waardoor standpunten verengen en versterken. Het risico tot zwart-witdenken en polarisatie neemt daardoor toe. Daarom hebben we voor onze opleiding een instrument ontwikkeld dat studenten helpt overeind te blijven in een discussie, maar die ook stimuleert open te staan voor andere meningen.”  

Nieuwsgierig naar de andere kant van het verhaal

Gwen en Moos ervaren zelf ook last van het toenemende zwart-witdenken: tegenover elkaar staan, niet bereid zijn naar de ander te luisteren en hokjes-denken. Moos (22) ziet het zelfs in zijn eigen familie. Meningen liggen soms ver uit elkaar, politieke kleur verschilt. Dat op zichzelf ervaart Moos niet direct als probleem, maar wel de ontbrekende bereidheid om samen op zoek te gaan naar de nuance. “Mijn broer en ik zijn het bijvoorbeeld inhoudelijk vaak wel eens. Maar hij is rechtlijniger, voor hem bestaan er geen grijstinten. Zelf ben ik meer nieuwsgierig naar de andere kant van het verhaal. Gaat een hele groep linksaf, dan wil ik het liefst de weg rechtsaf verkennen. Begrijp me goed: ik houd evenveel van iedereen, maar ik voel wel steeds meer afkeer voor extreme stelligheid.”

Sterke beeldvorming over en weer

Door dit project is het ‘bubble-bewustzijn’ van Gwen toegenomen, vertelt ze. “We hebben snel een oordeel over elkaar, vullen in wat de ander wel zal denken. Kijk alleen maar naar het verschil tussen platteland en stad, de beeldvorming over en weer is sterk. Als mensen tegenover elkaar staan vind ik dat naar, houd ik het liefst mijn kaken op elkaar en ga ik de discussie uit de weg. Dat zie ik ook anderen doen.” Moos herkent het. Thuis is het veiliger om je uit te spreken dan op ander plekken, zoals school bijvoorbeeld.  

Klimaatdrammer of racist

Gwen en Moos hebben medestudenten bevraagd naar het effect van polarisatie op hun handelen en naar hun bubble-bewustzijn. Dan blijkt dat studenten worstelen met polarisatie, soms bang zijn om anders dan anderen te zijn of af te wijken met hun mening. “Ze zijn voorzichtig”, zegt Moos. “En social media versterken dat, waar je op onderwerpen als politieke kleur, oorlogen, racisme, geaardheid en milieu hard kunt worden afgerekend. Voor je het weet, word je weggezet als klimaatdrammer of racist.”

Ruimte voor twijfel

Het platform ‘BubbleBreak’ moet fungeren als gids en studenten helpen om zich staande te houden in een discussie, maar geeft ook ruimte voor twijfel. Dit platform, dat bestaat uit een Instagram- en een Tiktok-account, verschaft kennis over allerlei onderwerpen, werpt nieuw licht op zaken en stimuleert het zoeken naar nuance. Volgens Gwen en Moos groeit het aantal volgers en worden nieuwe posts ontvangen met likes. De volgers gebruiken de app nog niet voor discussie, maar offline tonen studenten wel hun waardering en nieuwsgierigheid.  

Integreren in lesprogramma

Voor Gwen en Moos is het nu zaak meer publiciteit voor het platform te genereren. Al is de boodschap belangrijker dan de vorm, voegt Moos toe. “Dat we een groep studenten bereikt hebben is mooi, dat maakt het platform al tot een succes.” Onlangs presenteerde het duo de resultaten van hun studieopdracht. Wat er daarnaar gebeurt? “Uiteindelijk willen we dat de gedachte erachter wordt geïntegreerd in het lesprogramma van alle eerstejaars, om zo polarisatie tegen te gaan: “Leren luisteren naar elkaar, zoeken naar de nuance, het grijs durven zien. Want niet alles is zwart of wit.”  

Bekijk het Instagram-account @bubblebreak_