Beter samenwerken met behulp van systemisch werk en organisatie-opstellingen
Van den Broek: “Onuitgesproken verwachtingen en spanningen worden blootgelegd”
De HAN kan haar voordeel doen met systemisch werk, is de overtuiging van Judith van den Broek. Zij vertelt hoe het werken met organisatie-opstellingen op haar pad kwam. En hoe het haar manier van kijken naar teams veranderde.
Hotshot bij een ministerie
Tijdens haar studie Bestuurskunde aan de Radboud Universiteit dacht Judith: als ik later groot ben ga ik naar Den Haag. Dan word ik een hotshot en werk ik voor ministers. Het liep anders. Voor haar master liep ze stage bij het ministerie van Onderwijs. Om daar te ervaren dat het niet bij haar paste. Een trage wereld, mijlenver verwijderd van het werkveld. Ook bleek in die periode dat ze meer Nijmeegse was dan ze dacht: terugkomen uit Den Haag voelde als thuiskomen. Door haar moeder, die verpleegkunde doceerde op de HAN, vond Judith daar ook een baan. Ze werd projectleider en werkte onder meer aan de Alluris implementatie en de HAN-Scholar migratie.
Thuis zitten met een hele dikke burnout
Met de mentaliteit van een topsporter, die ze als korfballer daadwerkelijk was, nam ze bij de HAN steeds meer en grotere projecten op haar schouders. Op haar 26e kwam Judith met een hele dikke burn-out thuis te zitten. “Ik kom uit een familie met sterke, onafhankelijke vrouwen. Dat is een kracht, maar als dat de enige kaart is die je kunt spelen, is dat ook ingewikkeld. Dat ik vastliep voelde als enorm falen. Met cognitieve gedragstherapie en ook haptonomie heb ik uiteindelijk geleerd patronen in mijn denken en doen te doorbreken.”
De vlam in de pan
Na een jaar thuis ging Judith voorzichtig weer aan het werk als projectmanager. Toen ze bij de HAN deelnam aan een training Hoofd Hart en Handen, sloeg de vlam in de pan: Judith ontmoette daar haar huidige partner. “Op onze eerst date nam hij me mee naar Villa Klein Heumen, waar zijn ouders een gerenommeerd bedrijf hebben in systemisch werken, zoals familieopstellingen. Ik volgde daar de vaak bijzondere gesprekken aan de keukentafel en dacht uiteindelijk: hier wil ik meer over weten.”
Organisatie-opstellingen in de praktijk
Je kunt een opstelling neerzetten met blokjes, maar ook met een groep, onder leiding van een professionele begeleider. Een deelnemer brengt een kwestie in en kiest uit de groep een paar ‘representanten’, die bijvoorbeeld het team of het vraagstuk vertegenwoordigen. Zij worden fysiek in de ruimte opgesteld, zoals het klopt volgens het innerlijke gevoel van de ‘probleem-inbrenger’, om daar vervolgens met afstand naar te kunnen kijken. De begeleider laat representanten vertellen wat zij op die plek ervaren. Het is alsof je een foto maakt van de situatie, maar dan in 3D. Zo kun je zien waar het ‘vast’ zit en wat er nodig is om weer in balans te komen.
Opleiding in België
Judith ging in de leer bij haar schoonouders. Ze liep er stage, kreeg coaching en liep met veel opdrachten mee. Om haar horizon te verbreden, volgde ze met steun van de HAN een opleiding in België bij Philippe Bailleur en Leanne Steeghs, specialisten in trauma- en organisatie-opstellingen. “Ik vind het heel mooi dat je binnen een organisatie als de HAN, die zo groot en log is, de ruimte krijgt om iets te mogen doen waar je zo op aanslaat. Dat kan dus gewoon!”
Terugkerende conflicten in een team
Hoe organisatieopstellingen werken? Judith: “Het is een methode om de dynamieken binnen een team of organisatie zichtbaar te maken, het laat zien hoe de ‘onderstroom’ en verhoudingen de samenwerking beïnvloeden.
Bij een opstelling worden teamleden of representanten van bepaalde teamrollen fysiek in de ruimte geplaatst. Dit kan bijvoorbeeld in een kring of een andere opstelling zijn. Stel je voor dat er binnen een team een conflict is dat steeds terugkomt. Door een opstelling te doen, kun je zien welke onuitgesproken verwachtingen of spanningen er zijn. Dit helpt het team om deze issues aan te pakken en op te lossen. Het mooie is: met een opstelling zet je het hoofd uit. Met je lijf neem je waar en word je je bewust van hoeveel je eigenlijk weet, hoeveel informatie je al hebt.”
500 opstellingen
Opstellingen maken duidelijk dat de geschiedenis zich vaak herhaalt. Trauma’s uit het verleden werken door in het heden, ook bij teams. Judith: “Dit doorbreken lukt pas als je dat erkent en er een verzoening plaatsvindt. Ik heb inmiddels zo’n 500 opstellingen meegemaakt en er een paar begeleid binnen de HAN. Ik vraag mijzelf dus niet meer af of het werkt. Ik heb gezien hoe helend en verhelderend een opstelling kan zijn.”
Je kunt mensen beschadigen
Waarom zou de HAN systemisch werken moeten inzetten? Over een goede samenwerking is toch te praten? Judith: “Begrijp me goed: ik ben niet tegen een ingewikkeld gesprek. Maar op de HAN maken wij persoonlijke dingen vaak zo onpersoonlijk. In de grootte van de organisatie kunnen we mensen echt vergeten, en zijn rollen en posities niet altijd goed in het systeem georganiseerd. Als er dan dingen misgaan en je rekent dat af op personen, dan beschadig je hen. Ik heb het zien gebeuren: op een heel ingewikkelde positie zitten, je het snot voor de ogen werken, en afgerekend worden. Systemisch kijken helpt om te ontrafelen wat er aan de hand is. Niet veroordelend, maar constructief.”
Een netwerk is belangrijk
Judith ontmoet soms mensen die het maar een wazig verhaal vinden. “Maar ik kom ook op veel plekken binnen de HAN waar mijn verhaal gehoor vindt, waar ik mensen ontmoet die zeer geïnteresseerd zijn en die er meer over willen weten. Daarom bouw ik bewust aan een netwerk waar je je bij kunt aansluiten. Zowel voor HAN’ers die hier iets mee willen doen met hun team, maar ook voor collega’s die bijvoorbeeld alleen ingezet willen worden als representant.
Ik hoop dat dit verhaal een sprankje nieuwsgierigheid aanwakkert. Als je bijvoorbeeld denkt: welke dingen overkomen mij nou altijd. Is er een patroon? Het helpt om daar met een systemische bril naar te kijken. Het maakt uiteindelijk een organisatie gezonder en het leven prettiger.”
Meer weten over systemisch werken en organisatieopstellingen of wil je je aansluiten bij het netwerk? Neem contact op met Judith.vandenBroek@han.nl
Alle reacties (0)