Nog één keertje: Let’s talk about mental health

Oud-studenten Communicatie Willeke Leusink (links op de foto) en Julia Schut (rechts) maakten vanaf eind 2022 een podcastserie die meteen aansloeg: Let’s Talk About Mental Health. Wat raakte henzelf het meest in die reeks openhartige gesprekken? En hoe zorgen we dat studenten beter in hun vel komen te zitten?

Wat hoopten jullie vooral te bereiken met de podcast?
Julia: “We zijn destijds gestart met Let’s talk about mental health als project voor de HAN-opleiding Communicatie in Nijmegen. In eerste instantie omdat we benieuwd waren hoe het eigenlijk ging met de studenten van de hogeschool. Maar van meet af aan stond ons óók een hoger doel voor ogen: het taboe doorbreken dat onder jongeren heerst om te praten over mentale gezondheid.”

HAN-bestuurslid Bridget Kievits noemde jullie laatst op SAM ‘ontwapenend open en eerlijk’. Was het een bewuste keus om jezelf kwetsbaar op te stellen?
Willeke: “Absoluut. Wil je iets doen aan dat taboe, dan is het belangrijk om bij jezelf te beginnen en het goede voorbeeld te geven. Als je je kwetsbaar opstelt, lucht dat op; bovendien helpt het de ander om zich open te stellen.”
Julia: “Zo is het. We wisten van tevoren dat het cruciaal was dat we zelf in het openbaar onze eigen ervaringen zouden inbrengen. Ik denk dat de podcast juist ook daardoor veel studenten aansprak.”

Julia: “Studenten zien op de socials vooral het perfecte plaatje. Dieptepunten blijven onder het digitale tapijt”

Waar worstelden de studenten die jullie gesproken hebben, het meest mee?
Julia: “Uit een onderzoek dat we voor ons project hadden gedaan, bleek dat veel studenten stressklachten hebben. Voornamelijk veroorzaakt door een hoge studie- en prestatiedruk. Corona maakte dit nog erger. Ook de sociale media zijn voor velen tot een probleem geworden. Bijvoorbeeld doordat studenten hier meestal alleen het perfecte plaatje te zien krijgen; de dieptepunten blijven meestal onder het digitale tapijt.”
Willeke: “Al in 2022 zei een ruime helft van de jongeren in Nederland last te hebben van mentale klachten. En het is er sindsdien niet beter op geworden. Behoorlijk heftig.”

Zijn jullie wat mentale gezondheid betreft fundamenteel verschillen op het spoor gekomen tussen jongens en meiden?
Willeke: “In onze eerste podcastaflevering met Jobb hebben we het nog wel over dit verschil gehad, inclusief onze eigen indrukken en ervaringen. Uit ons eigen, kleinschalig onderzoek kwam geen duidelijk verschil tussen jongens en meiden naar voren. Wel viel op dat jongvolwassen meiden zich vaker eenzaam voelen. En natuurlijk weten we dat er in veel landelijke studies wel degelijk forse verschillen naar voren komen, vaak ook weer door de impact van de sociale media.”

Ter relativering: problemen zijn van alle tijden; en alles wat je aandacht geeft, wordt sterker. Praten we studenten niet juist de put in, met al die aandacht voor hun mentale problemen?
Julia: “Ik snap je punt. Ook ik hoor mensen geregeld zeggen dat ze vroeger net zo goed veel aan hun hoofd hadden of met het leven worstelden. Ongetwijfeld is dat waar. Toch zie je in studies dat jongeren tegenwoordig meer mentale problemen ervaren. Soms tijdelijk, zoals door corona. Maar soms ook structureel, door bijvoorbeeld smartphones en socials of toegenomen prestatiedruk.”

Was er iets in de reeks waarvan je, bij wijze van spreken, haast van je podcaststoel viel?
Julia: “Alle verhalen hebben indruk op mij gemaakt. Dan denk je misschien: ja ja, dat zal wel. Maar het is écht zo. Ik vond het heel mooi dat iedereen zich zo kwetsbaar opstelde en zijn of haar eigen verhaal deelde. Dat is heel dapper.”
Willeke: “Dat is bij mij net zo. Alle verhalen brachten heel dichtbij dat iedereen, jong of oud, mentale problemen kan hebben. Keer op keer maakten die verhalen indruk op me.”

Wat raakte je het meest tijdens het maken van de podcastserie?
Julia: “Vooral het percentage studenten met mentale gezondheidsproblemen. Dat is echt verbazingwekkend hoog: 55%. Ik had er wel al een vermoeden van. Maar als je dit percentage op je laat inwerken, dan schrik je toch wel.”

Willeke: “Lieve mensen om je heen is heel belangrijk, maar lief voor jezelf zijn is net zo belangrijk!”

Waarmee zijn studenten met mentale issues het meest geholpen?
Willeke: “Lieve mensen om je heen is heel belangrijk, maar lief voor jezelf zijn is net zo belangrijk! Zoek uit wat voor jou voor ontspanning zorgt en plan die momenten van ontspanning in.”
Julia: “Helemaal mee eens! En, ik kan het niet vaak genoeg benoemen: praten, praten en praten. Neem regelmatig de tijd om oprecht aan je vrienden te vragen hoe het met hen gaat. Daarom zijn we destijds ook begonnen met het bedenken van allerlei creatieve concepten om dit makkelijker te maken, zoals praatkaartjes.”

Heeft de HAN zijn zaakjes op orde als het gaat om (mentaal) studentenwelzijn? Of zie je blinde vlekken in de aandacht en ondersteuning?
Willeke: “Het is inspirerend om te zien hoeveel ondersteuning de HAN beschikbaar heeft. Jammer is wel dat studenten dit vaak niet weten. Daar is nog wel verbeterruimte. Zelf kwamen wij er ook pas achter doordat we ons in dit thema gingen verdiepen voor ons project.”
Julia: “Het zou goed zijn als alle studenten meteen al aan de start van de studie precies weten waar en bij wie ze allemaal terecht kunnen.”

Zijn jullie zelf mentaal wijzer of weerbaarder geworden door alles wat er in de podcastreeks voorbijkwam?
Julia: “Zeker weten. De podcast met mindfulnesstrainer Eric Oostdijk heeft me bijvoorbeeld enorm veel geleerd over leven vanuit rust en aandacht. Daar heb ik nog dagelijks plezier van! Eerder liet ik me te veel meeslepen door de drukte van de dag en mijn telefoon. Maar door die podcastuitzending ben ik me meer bewust geworden van het huidige moment en maak ik me minder druk over de dag van morgen.”

Nieuwsgierig geworden? Beluister dan de podcastreeks Let’s talk about mental health op Spotify.

Dit artikel is onderdeel van de SAM-special Mind Matters. In deze special zijn verder verschenen:

Mind Matters #1: Waarom hebben steeds meer jongeren ernstige mentale klachten?

Mind Matters #2: Interview met Mirian Nieuwland, studentpsycholoog van de HAN: “Socials strijden met scholen om aandacht van studenten.”

Mind Matters #3: In deze video stelt SAM studenten en medewerkers onder meer de vraag: Zie jij mentale problemen om je heen?

Mind Matters #4: In deze video stelt SAM studenten en medewerkers onder meer de vraag: Voel jij de invloed van wat je eet op je lijf en brein?

Mind Matters #6: De mentale problemen van een internationale student die in een onbekend land studeert: “Ik heb het leven hier te veel geromantiseerd”